ناهنجاری شریان های وریدی (AVM)

 AVMچیست؟

ناهنجاری شریان های مغزیAVMکه مخفف کلمه Arteriovenous malformation می باشد.یک مارپیچی غیرطبیعی یا درهم پیچیدگی غیرطبیعی از عروق خونی است که شریان ها و رگ های مغز را به هم وصل می کند.شریان ها مسئول دریافت خون غنی از اکسیژن از قلب به مغز هستند. رگها خون تخلیه شده را به ریه ها و قلب باز می گردانند. AVM مغز این روند حیاتی را مختل می کند.ناهنجاری شریانی می تواند در هر نقطه از بدن ایجاد شود اما بیشتر اوقات در مغز یا ستون فقرات رخ می دهد. با این وجود ،AVM های مغز نادر هستند و کمتر از 1 درصد از جمعیت جهان را تحت تأثیر قرار می دهند.علت AVM ها مشخص نیست. AVMممکن است مادرزادی باشد و فرد از هنگام به دنیا آمدن به این عارضه مبتلا باشد و یا دراثر شیوه زندگی نادرست به آن مبتلا شود. 

انواع AVM

ناهنجاری شریانی وریدی( AVM):  : بین سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌ها اتصال برقرار می شود بدون اینکه هیچ بافت مغزی بین آن‌ها باشد. یک از شایع ترین آن ها ناهنجاری‌های عروق مغزی که به صورت غیرطبیعی می باشد.

• کاورنوما :    شاخه ای از مویرگ‌هایی که به صورت غیر طبیعی بزرگ شده اند در صورتی که تامین کننده سرخرگ و سیاهرگ هستند.
• ناهنجاری سیاهرگی( وریدی):  رشد شاخه ای غیر طبیعی ورید ها بدون شریان های تغذیه و با فشار کم .
• تلانژکتازی یا گشاد شدگی مویرگ‌ها:  مویرگ‌هایی که به صورت غیر طبیعی بزرگ شده اند ، فشار کم، همیشه با خونریزی همراه نیست و معمولا درمان هم نمی شوند .
• فیستول سخت شامه ای :  به صورت غیر طبیعی چند سیاهرگ و سرخرگ به هم متصل می شوند .

 این ناهنجاری‎های شریانی وریدی مممکن است در قسمت هایی که شریان‌ها و وریدها وجود دارند، ایجاد گردند. یا در قسمت های سطح قشر مغز، ساقه مغز،سخت شامه، عمق تالاموس هم ایجاد شود.

ناهنجاری‌های شریانی وریدی‌های نخاعی می‌توانند روی سطح یا داخل نخاع  رخ دهند که به 4 مورد تقسیم می‌شوند:

• نوع 1 فشار خون وریدی باعث بروز علائم در نوع 1 می‌گردند. و یک تامین کننده خون شریانی دارد.
• نوع 2 در داخل نخاع است ،یک قسمتی پیچیده ای دارد وگلوموس نامیده می شود.
• نوع 3 با عروق غیر طبیعی داخل و خارج بصل النخاع افزایش پیدا می کند.
• نوع 4 فیستول‌های شریانی درون سخت شامه‌ای که بر روی نخاع قرار می‌گیرد.

AVMدرمغز چگونه سبب سکته مغزی میشود؟

هنگامی که AVM،فرآیند خون رسانی غنی از اکسیژن را به مغز مختل می کند ممکن است بافت های اطراف شریان ها یا سرخرگ ها اکسیژن کافی دریافت نکنند و دراین حالت موجب فشار آمدن به شریان ها میشود.همین دلیل سبب ضعیف شدن و پارگی رگها میشود.پارگی رگها در مغز باعث خونریزی و در پی آن موجب سکته مغزی می شود.

آیا AVM های مغز تغییر می کنند یا رشد می کنند؟

AVM ها رشد یا تغییر نمی کنند، فقط با فشاری که برروی عروق وارد می کند سبب فشرده و گشاد شدن رگ ها می شوند.

AVMمغزی چگونه ایجاد میشود؟

هنوز دلیل مشخصی برای اینکه AVM ها چگونه ایجاد می شود وجود ندارد ولیAVM های مغز معمولاً مادرزادی هستند؛اما این به این معنا نیست که این اختلال را از والدین به ارث برده اند.زیرا AVMهای مغزی معمولا ارثی نیستند.

ناهنجاری شریانی وریدی باعث بروز چه مشکلاتی می شود ؟

• آسیب مغزی
• کاهش اکسیژن در بافت مغزی
• ضفبف شدن عروق خونی
• خونریزی مغزی 

(برای مشاهده ویدیو جراحی خونریزی مغزی قسمت اول کلیک کنید)(قسمت دوم)

گاهی این ناهنجاری شریان وریدی عوارض بدنی به همراه دارد : درد سینه، درد پشت، درد در حفره شکمی، صدای نابهنجار در محدوده ای که درگیری AVM مفزی شده است .

علایم فردی که مبتلا به ناهنجاری شریانی وریدی است.

این اختلال علائم قابل توجهی ندارد وجز بیماری های نادر به حساب می آید. به همین جهت، این نوع بیماری اغلب تشخیص داده نمیشود و یا با آنوریسم مغزی اشتباه گرفته می شود.اما در صورت تشدید خونریزی ممکن است علائمی آشکارشود. قبل از بازگو کردن علایم این نوع اختلال ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که ،علایم و نشانه های بدشکلی وریدی متفاوت است بسته به محل و اندازهAVM و نوع رگ خونی که درگیر AVMشده است دارد.
از جمله علایم رایج AVMمیتوان به موارد زیر اشاره کرد:

•      تشنج(در بیشتر بیماری های مغزی این مورد آشکار میشود)
•      سردرد ناگهانی و شدید
•      گیجی و ایجاد توهم در فرد بیمار
•      زوال حافظه و زوال عقل
•     اختلال خلقی و شخصیتی
•     خونریزی داخل جمجمه
•     از دست دادن بینایی
•     مشکل در فهم دیگران
•     نارسایی قلبی
•     ضعف عضلانی
•     فلج شدن
•    

AVMدرستون فقرات و نخاع

AVMممکن است درستون فقرات ونخاع نیزاختلال ایجاد کند.دراین صورت فرد بیمارعلایمی ازقبیل ضعف عضلانی،ناتوانی در حرکت دادن اندام را نیز مشاهده خواهد کرد.

راههای پیشگیری از AVMیا ناهنجاری شریانی

به این دلیل که علت اصلی این ناهنجاری کشف نشده است.راههای پیشگیری زیادی نیز ارائه نشده است.اما چون این اختلال با سکته مغزی ارتباط مستقیمی دارد با رعایت موارد زیر میتوان احتمال مبتلا به این ناهنجاری را به حداقل رساند. 

•   کنترل مرتب فشار خون وکلسترل خون
•   پرهیز از استعمال دخانیانت
•   داشتن رژیم غذایی سالم وکم چرب
•   انجام حرکات ورزشی و داشتن تحرک

تشخیص AVM

همچون دیگر بیمارهای مغز اعصاب که علایم شبیه هم دارند برای اینکه پزشک متخصص بتواند نوع دقیق بیماری و محل دقیق مغز که دچار این اختلال شده است را تشخیص دهد از ابزارهای تصویربرداری همچون سی تی اسکن،آنژیوگرافی،ام آر ای مورد استفاده قرار می دهد.پس از تشخیص صحیح ناهنجاری ،می توان AVM مغزی را با موفقیت درمان کرد تا از بروزعوارضی مانند آسیب مغزی یا سکته مغزی جلوگیری کند.

درمانAVM

هدف از درمان AVMجلوگیری از خونریزی مغزی می باشد. نوع درمان هر فردی متفاوت و وابسته به سن و سلامت جسمی فرد بیمار دارد.

مقالات خواندنی:

جراحی بیرون زدگی دیسک کمر

1-دارودرمانی

معمولا دارو برای درمان این اختلال بکار نمی رود و پزشک داروهایی را برای کنترل تشنج و کاهش درد بیمار تجویز می کند.

2-جراحی

معمولا برای درمان این ناهنجاری ،چنین روش درمانی بکار میرود که به سه صورت انجام میگیرد:

عمل جراحی باز

برای انجام این عمل جراح قسمتی از جمجمه را به طور موقت برداشته تا از طریق آن ،به AVMشریانی که اختلال ایجاد کرده است دست پیدا کنند وآن را از بین ببرند.

رادیوجراحی

این روش به وسیله پرتوهای متمرکز انجام میگیرد. بدین وسیله که با تابش و تمرکز پرتو ها بر روی محل AVM ،سبب آسیب به منطقه AVMمیشود.این روش برای درمان AVMهای کوچک کاربرد دارد.

آمبولیزاسیون اندوواسکولار

این روش،یک روش تهاجمی است که علاوه بر ناهنجاری های مغزی برا درمان ناهنجاری نخاع نیز کاربردارد.
دراین عمل ،پزشک پس ازایجاد شکاف کوچک در کشاله ران وسیله ای به نام کاتتر به درون شریان کرده و سپس از طریق عروق خونی به شریان ها ای وی ام منتقل می شود.ای وی ام سبب مسدود شدن مواد و در هم پیچیدگی ها می شود.
از مزیت های این روش میتوان به کمتر تهاجمی بودن نسبت به عمل جراحی اشاره کرد.

3- اندوواسکولار

لوله کوچکی را وارد رگ خونی می کنند و از داخل رگ عبور کرده تا به عروق تغذیه کننده AVM برسد . مواد مسدود کننده به لوله تزریق کرده و به قسمت AVM می رسد و درمان صورت می گیرد.

4-رادیوتراپی

رادیوتراپی زمانی انجام می شود که دسترسی به آن قسمت دشوار باشد و AVM خیلی بزرگ نباشد.

علت ایجاد شریان های وریدی

این بیماری به دلیل افزایش غیر طبیعی عروق خونی داخل رحم و یا می تواند از زمان بدو تولد وجود داشته باشد. AVM مانند سرطان نیست که گسترش یابد .ناهنجاری شریان وریدی در قسمت سخت شامه، در بزرگسالی میتواند بر اثر ضربه یا آسیب به مغز ایجاد شود.