بیماری های ستون فقرات بهترین روش درمان فتق دیسک کمر
فتق دیسک کمر یکی از شایع ترین بیماری های ستون فقرات است که افرادی زیادی به آن مبتلا می شوند. دیسک ها همچون بالشتک هایی هستند که از دو قسمت لایه درونی و لایه بیرونی ساخته شد اند و در میان مهره های کمر و دیگر مهره های ستون فقرات واقع شده اند. عارضه فتق دیسک، اختلالی است که برای بالشتک ها یا لایه درونی دیسک اتفاق می افتد. به این صورت که در پی این عارضه به دلیل ترک خوردگی لایه رویی دیسک، لایه درونی دیسک یا هسته دیسک به بیرون ریخته می شود.
فتق دیسک کمر زمانی به شدیدترین حالت خود می رسد که اعصاب مجاور مهره های کمر را نیز تحت فشار قرار دهد؛ در این صورت بیمار علاوه بر دردهای مکانیکی به دردها و علائم عصبی همچون بی حسی و گزگز در پاها نیز دچار می شود. خوشبختانه اغلب افرادی که به دیسک کمر دچار می شوند نیازی به جراحی ندارند و با کمک روش های درمانی غیرجراحی، درد و علائم بیماریشان تسکین می یابد.
بهترین روش درمان فتق دیسک کمر، روشی است که از حداقل تهاجم برخوردار بوده و بهترین نتیجه را برای بیمار به همراه داشته باشد از این رو انتخاب روش درمانی در هر فردی متفاوت است و تعیین بهترین روش درمان فتق دیسک، تنها توسط جراح ستون فقرات صورت می گیرد.
فتق دیسک کمرچیست؟
دیسک ها قطعات نرم و کوچکی هستند که در میان مهره های ستون فقرات قرار گرفته اند. بیش از نود درصد حجم دیسک را آب تشکیل می دهد از این رو بسیار انعطاف پذیر هستند و می توانند مهره های ستون فقرات را از آسیب ها و ضربه های احتمالی مصون بدارند.
اگر به آناتومی دیسک توجه کرده باشید خواهید دید که هر دیسک از یک قسمت ژله ای که بسیار نرم و منعطف پذیر و از یک لایه بیرونی بسیار سخت محکم تشکیل شده، زمانی که دیسک ها به دلیل افزایش سن یا وارد شدن ضربه، دچار خشکی شوند؛ در این حالت قسمت درونی دیسک که همان هسته دیسک است؛ پاره می شود و از لایه بیرونی دیسک به بیرون می آید که به این نوع اختلال، فتق یا بیرون زدگی دیسک کمر می گویند.
در میان مهره های کمر، مهره های 4و5کمر جزو مهره هایی هستند که فشارها و ضربات زیادی را تحمل می کنند از این رو احتمال پارگی، بیرون زدگی یا فتق دیسک، در دیسک های این ناحیه کمر بسیار رایج است. اگر توجه کرده باشد زمانی که می خواهید خم شوید این ناحیه از مهره های کمر خم می شوند و یا زمانی که می خواهید جسمی را بلند کنید این ناحیه بیشتر از سایر نواحی کمر و ستون فقرات فشار را تحمل می کند.
بعد از افزایش سن، فشار بیش از حد به مهره های کمر ممکن است باعث فتق دیسک کمر شود. از رایج ترین عواملی ک سبب وارد شدن فشار به مهره های کمر می شود می توان به:
- بلند کردن نادرست اجسام سنگین
- آسیب های ورزشی
- تصادفات رانندگی
- زمین خوردن و سقوط از ازتفاع
انواع فتق دیسک کمر
فتق دیسک کمر را برحسب علت آن به دو نوع فتق دیسک ناشی از فرسودگی و فتق دیسک ناشی از ضربه تقسیم می کنند:
فتق دیسک ناشی از فرسودگی دیسک
فرسودگی نتیجه افزایش سن است. با افزایش سن، دیسک ها همچون گذشته انعطاف پذیری را ندارند؛ زیرا دیسک ها با بالارفتن سن خشک و کم آب می شوند. خشک شدن دیسک ، دیسک ها را در معرض انواع آسیب ها، خصوصا عارضه فتق دیسک کمر قرار می دهد. در این صورت کوچکترین فشاری کافی است تا دیسک های خشک دچار ترک خوردگی و آسیب قرار بگیرند. البته افزایش سن تنها در فرسایش و ابتلای بیمار به فتق دیسک کمر دخیل نیست بلکه عوامل همچون چاقی، سیگاری بودن بیمار نیز این عامل را تشدید می کند.
فتق دیسک ناشی از ضربه
شیوع این نوع فتق بیشتر در جوانان و افراد پایین تر از 30سال است و زمانی رخ می دهد که علت فتق دیسک ناشی از صدمه و آسیب دیدن ناحیه کمر باشد؛ که از رایج ترین دلایل آن می توان به:
- صدمه دیدن کمر در تصادفات رانندگی
- بلند کردن اجسام سنگین
- نشستن های طولانی مدن
- خم و راست شدن مکرر
- کارهای سنگین و طاقت فرسا
- قرار گرفتن در معرض ارتعاشات
- بی تحریکی و ورزش نکردن
همچنین بر حسب شدید عارضه فتق دیسک، این بیماری را به دو دسته تقسیم می کنند:
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
فتق دیسک کمر خفیف
همان طور که از نام این نوع بیماری مشخص است این عارضه با دردها و علائم خفیف تری همراه است زیرا این عارضه مربوط به مرحله اول بیماری دیسک است و به دلیل پارگی لایه بیرونی دیسک رخ می دهد. در این مرحله از بیماری فتق دیسک کمر، دیسک ها هنوز سالم هستند و تنها تورم و ورم کوچکی در لایه بیرونی دیسک رخ داده است.
فتق دیسک کمر شدید
آغاز این مرحله از بیماری فتق دیسک کمر به دلیل بیرون ریخته شدن محتوای درونی دیسک است که در پی آن مواد داخلی دیسک بین مهره ای از طریق پارگی به بیرون نشت می کند. عموما این نوع عارضه با دردهای عصبی و ضعف عضلانی همراه است.
از رایج ترین علائم فتق دیسک کمر می توان به:
- کمردردهای مزمن و تشدید شونده
- بی حسی و ضعف در ناحیه کمر
- شدید شدن درد با راه رفتن و آغاز فعالیت ها
- دردهای انتشار یافته به اندام های تحتانی بد
- اختلال در حفظ تعادل
- اختلال در راه رفتن و لنگیدن در هنگام راه رفتن
- گرفتگی و اسپاسم شدید در اندام ها
بهترین روش درمان دیسک کمر
بهترین روش درمان فتق دیسک کمر در هر فردی متفاوت است و بسته به نوع فتق دیسک و شدت عارضه تعیین می شود. برخی افراد گمان می کنند تنها با جراحی به بهبودی کامل می رسند، اما آمارها چیز دیگری را نشان می دهد و بیانگر این است که حدود 98درصد دیسک ها بدون جراحی قابل درمان هستند.
جراح ستون فقرات جهت تعیین بهترین روش درمان فتق دیسک کمر، از انواع روش های تصویربرداری همچون ام آر آی، سی تی اسکن برای تشخیص نوع عارضه استفاده می کند. به کمک این نوع روش های تصویربرداری محل دقیق ضایعه و شدت آن به طور کامل مشخص می شود.
تمامی روش هایی که برای درمان فتق دیسک کمر، ارائه شده است جزو بهترین ها هستند اما در صورتی که در زمان و موقع مناسب استفاده شوند.
برای مثل استراحت و درمان های محافظه کارانه برای فردی که به دیسک کمر خفیف مبتلا است بهترین روش است اما برای فردی که به دیسک کمر شدید مبتلا است و به دردها و علائم شدیدی مبتلا می شود؛ استراحت تاثیری در بهبودی و کم شدن درد ندارند و بهترین روش درمان فتق دیسک کمر برای این نوع عارضه، عمل جراحی دیسک کمر است.
اما به طور کلی بهترین روش درمان فتق دیسک کمر را می توان گفت توصیف کرد که متناسب با شرایط بیمار انتخاب شود و بهترین نتیجه را برای بیمار داشته باشد.
از جمله روش های درمان قطعی فتق دیسک کمر شامل:
- استراحت و کم کردن فعالیت های تشدید کننده درد
- دارو درمانی ( شامل داروهای ضد التهاب، ضد درد و شل کننده عضلا هستند.
- درمان دیسک کمر با فیزیوتراپی
- ورزش درمانی دیسک کمر
- جراحی دیسک کمر ( انجام جراحی به دو صورت جراحی باز و بسته دیسک کمر)
ورزش فتق دیسک کمر
ورزش با تاثیری که در تسکین درد و تقویت عضلات کمر دارد به عنوان یکی از بهترین روش های درمان فتق دیسک کمر در نظر گرفته می شود. همچنین در مواردی نیز مشاهده که ورزش با افزایش انعطاف پذیری ستون فقرات، خطر عود مجدد بیماری فتق دیسک را کاهش می دهد. از جمله فعالیت های سبکی که در بهبود فتق دیسک موثر هستند شامل:
- پیاده روی
- شنا کردن
- دوچرخ سواری
- یوگا
علاوه بر این ورزش هایی که بر درمان فتق دیسک کمر اشاره شد. یکسری حرکات اختصای برای درمان دیسک کمر، از طرف متخصص و جراح ستون فقرات ارائه می شود که این حرکات شامل:
جدیدترین مقالات:
حرکت کششی فلکسیون کمر
این حرکت، کشش زیادی را در ماهیچه ها کمر و ستون فقرات ایجاد می کند. برای انجام آن باید ابتلا به حالت دراز کشیده قرار بگیرد و با دستایتان هر دو زانو را به سمت سینه بکشید. در صورتی که زانوها به سمت سینه قرار دارد؛ سر را نیز به سمت جلو حرکت دهید. این حرکت را می توانید روزانه در چندین نوبتی که قادر هستید انجام دهید.
حرکت کششی زانو به سینه
برای انجام این حرکت در حالتی که به پشت دراز کشیده اید، زانو ها را در حالت خمیده نگه دارید. حال در صورتی که هر دو پاشنه پا برروی زمین است، با کمک هر دو دست یکی از پاها را به سمت قفسه سینه قرار دهید. این کار روزانه در چندین نوبت و با هر دو پا انجام دهید.
حرکت کششی ماهیچه باسن
تقویت ماهیچه های باسن تاثیر خوبی در کم کردن درد و علائم بیماری فتق دیسک کمر دارد. برای کشش این نوع ماهیچه میتوانید چنین حرکتی را انجام دهید. در صورتی که به حالت دراز کشیده قرار دارد و زانوها به حالت خم قرار دارد؛ یک ساق پا را به صورت عمود و برروی ران پای دیگر قرار دهید به گونه ای که قوزک پا به طور کامل برروی زانو خم شود. حال در صورتی که به این حالت قرار دارید به آرامی زانویی که به صورت عموما است را به سمت قفسه سینه بکشید تا کشش را به طور کامل در ناحیه باسن خود احساس کنید.