آناتومی ستون فقرات  

استخوان تشکیل دهنده ستون فقرات

ستون فقرات در انسان از 33 مهره استخوانی تشکیل یافته است که 24 عدد آنها آزاد و نسبت به یکدیگر متحرک هستند. 5 عدد آنها به هم متصل شده و استخوان خاجی را تشکیل می‌دهند. و 5 - 4 عدد از مهره‌ها نیز به یک قطعه استخوان به نام دنبالچه تبدیل شده‌اند. بنابراین تعداد مهره‌ها در افراد بالغ به 26 قطعه تبدیل می‌گردد.این مهره به نحوی به یکدیگر متصل شده اند که یک ستون استخوانی را تشکیل می دهند.اتصال مهره ها به یگدیگر بسیار دقیق است وآن چنان استحکامی به ستون مهره‌ها می‌دهد که وزن بدن را به راحتی تحمل می‌کند و به چپ و راست؛ جلو و عقب نیز خم می‌شود، و در همین حال نخاع را که ساختمان عصبی بسیار ظریف و مهمی است، در داخل خود محافظت می‌کند.

نخاع

نخاع در داخل کانال نخاعی قرار گرفته و توسط مهره ها محافظت میشود. نخاع ساختمانی عصبی است که از مغز به پایین کشیده شده است و تا حدود مهره اول کمری ادامه دارد. وظیفه نخاع انتقال پیام های عصبی بین مغز و اندام ها ( عضلات، پوست و …) است. رشته های عصبی حسی از طریق نخاع به مغز میروند و رشته های عصبی حرکتی از مغز و از طریق نخاع به اندام ها میرسند.

ستون فقرات

نخاع در داخل ستون فقرات قرار گرفته وستون فقرات از بالا تا پایین شامل چهار قسمت است و به شکل یک قوس قرار گرفته اند.این چهار قوس عبارتند از:

 قوس بالایی:

این قوس همان قوس گردنی یا سرویکال است. و از 7مهره تشکیل شده است.مهره های این قوس بصورت C1-C7 نامگذاری می شود. تحدب این مهره ها به سمت جلو می باشد.

قوس وسطی:

این قسمت از 12مهره تشکیل شده است که به آن قوس سینه ای یا توراسیک می گویند و تحدب آن به سمت جلو است. مهره های سینه ای را از یک تا دوازده بصورت T1-T12 نامگذاری میکنند.

قوس پایینی:

این قسمت از5مهره تشکیل شده که به سمت جلو تحدب دارد.این قوس راقوس کمری یا لومبار می نامند.بیشتر کمردرد ها و دیسک کمر در این ناحیه ایجاد می گردد. مهره های کمری از یک تا پنج بصورت  L1-L5 نامگذاری میکنند.

قسمت خاجی :

یا ساکروم Sacrum که از به هم چسبیدن چند مهره کوچک درست شده است. استخوان خاجی یا ساکروم از5مهره شکیل شده است که این استخوان جزیی از حلقه لگن است پس ستون مهره از طریق مهره های خاجی یا ساکروم به لگن متصل میشود.

جسم مهره ای

همان طور که در قسمت بالا مشاهده کردید ستون فقرات از چندین مهره تشکیل شده است که از بالا تا پایین قرار گرفته اند.هر مهره ازیک قسمت جلویی به شکل استوانه و یک قسمت پشتی که شامل تیغه استخوانی است تشکیل شده است. در درون این مهره ها نخاع قرار دارد.

دیسک های بین مهره ای

در بین جسم های مهره ای ،دیسک هایی قرار گرفته است که نقش محافظت و نگهداری از ستون فقرات در برابر فشارها و ضربات را برعهده دارد.

مفصل بین مهره ای

در موقع حرکت ستون مهره، این مفاصل ها هم حرکت میکنند. حرکت این مفصل ها و قابلیت ارتجاعی دیسک بین مهره ای است که موجب میشود مهره ها بتوانند نسبت به یکدیگر حرکت کنند.این مفصل ها در واقع زاوئد مهره ها هستند که بین آنها غضروف قرار گرفته به شکل مفصل در آمده اند.

رباط های بین مهره ای

رباط یا لیگمان ها تنه و زوائد مهره ها را به هم متصل می کنند در جلو و در پشت جسم استوانه ای شکل مهره دو رباط یا لیگامان محکم به شکل نوار قرار گرفته اند که به آنها رباط طولی جلویی و رباط طولی خلفی میگویند.

عضلات ستون مهره

این عضلات عمدتا در پشت و اطراف ستون فقرات قرار گرفته و سبب حرکت مهره ها نسبت به یگدیگر می شود.در بسیاری از کمردرد ها این عضلات اند که دخیل هستند.اگر عضلات کمر ضعف شوند دیگر نمی توانند مهره ها در وضعیت صحیح و مناسب هم قرار گیرند. در نتیجه به علت بر هم خوردن نظم مهره ها، نیروهای وزن بیش از حد تحمل به آنها وارد میشود. این نیروهای زیاد در نهایت میتوانند موجب آسیب دیسک بین مهره ای و مفاصل بین مهره ها شده و ایجاد کمردرد کنند.

مقالات خواندنی:

جراحی بیرون زدگی دیسک کمر

اعصاب ستون فقرات

 ریشه نخاعی از 31 جفت عصب شکیل شده است . که عصب های ستون فقرات را تشکیل می دهد. از طریق این عصب ها پیام عصبی از طناب نخاعی به سوی مغز فرستاده می شود.این کار توسط دستگاه عصبی محیطی یا PNCمی نامند.

‏PNC سیستم پیچیده ای از عصب هاست که از ریشه های عصبی نخاعی منشعب می ‏شود. این اعصاب خارج از کانال نخاعی به سمت اندام های فوقانی (بازوها، دست ها و انگشتان)، عضلات تنه، اندام های تحتانی ‏‏(ساق پاها، پاها و انگشتان پا) و ارگان های بدن حرکت می کنند.‏