غده هیپوفیز
هیپوفیز یک غده درون ریز کوچک لوبیایی شکل است که در زیر مغز و درون حفره استخوان پروانهای قرار گرفته و حدود 0٫5 تا 1٫5 گرم نیز وزن دارد. غده هیپوفیز در مغز ترشح تعدادی از هومورن ها از قبیل هورمون رشد، پرولاکتین، هورمون تیروئید و هورمون های محرکه فولیکولی و لوتئینه کننده را تنظیم می کند. تومورآدنوم رشد غیرطبیعی سلول های این غده سبب ایجاد توموری به نام تومور غده هیپوفیز یا آدنوم می شود. تومورهای غده هیپوفیز اکثرا خوش خیم هستند و بندرت دچار تومور بدخیم می شوند. تومور هیپوفیز سبب اختلال در تولید هورمون ها می شود و به موجب آن ممکن است، هورمونی زیاد یا کمتراز حالت طبیعی ایجاد گردد.
انواع تومورهای غده هیپوفیز
ماکروآدنوم: تومورهای هیپوفیز اگر بیشتر ازیک سانتی باشد. به عنوان ماکروآدنوم شناخته می شود.
میکروآدنوم:اگر تومورها کوچکتر از حالت طبیعی باشد در این صورت آن را میکروآدنوم می نامند.
علائم تومورغده هیپوفیز
این تومورها بسته به نوع هورمون تولیدی، علائم مختلفی را نشان می دهند. در صورتی که هورمونی بیش از حد تولید شود علایم بسته به نوع هورمون متفاوت خواهد بود.که این علایم عبارتند از:
اختلال درهورمون رشد:
افزایش این هورمون سبب بیماری آکرومگالی خواهد شد که علائم از قبیل موارد زیر در فرد بیمار مشاهده می شود.علائم همچون:
- چهره خشن
بزرگ شدن غیر طبیعی دست وپا
قند خون بالا
مشکلات قلبی
افزایش موهای زائد بدن
رشد بسیار سریع کودکان و نوجوانان
اختلال درهورمون پرولاکتین:
تولید بیش از حد این هورمون سبب کاهش هورمون های استروژن در خانم ها و تستسرون در آقایون خواهد شد. این علائم همچنین در خانم ها و آقایون متفاوت خواهد بود.
این اختلال در خانم ها سبب ایجاد علائمی همچون:
- داشتن دوره قاعدگی نامنظم و
قطع قاعدگی
ترشحات شیراز پستان ها
در مردان این اختلال سبب هایپوگنادیسم خواهد شد که علائمی همچون:
کاش تعداد اسپرم
اختلال در نغوظ
کاهش میل جنسی
رشد سینه ها
اختلال هورمون محرک تیروئید:
در اثر افزایش هورمون محرک تیروئید سبب اختلال هایپرتیروئیدسم خواهد شد. که علائمی از قبیل:
افزایش متابولیسم بدن
کاهش وزن
افزایش ضربان قلب
تعریق بیش از حد
دفع مکرر ادرار و مدفوع
اختلال در هورمون آزاد کننده آدرنوکورتیکوتروپین:
افزایش هورمون ACTH سبب سندرم کوشینگ خواهد شد که سبب تولید بیش از حد کورتیزول توسط غده آدرنال خواهد شد. از جمله علائم این اختلال میتوان به :
- تجمع بیش از حد چربی در پشت گردن و اطراف میانه بدن
گردی بیش از حد صورت
فشار خون و قند خون بالا
ضعیف شدن استخوان ها
لاغر شدن بازوها و ران ها
اضطراب وافسردگی
مقالات خواندنی:
درمان تومورغده هیپوفیز
درمان این تومور بستگی زیادی به نوع تومور و محل تومور و مقدار رشدش خواهد داشت. همچنین عواملی همچون سن و سلامت عمومی فرد در موفقیت عمل نقش بسزایی دارد.
جراحی تومورهای غده هیپوفیز
یکی از رایج ترین روش های درمان این تومور انجام عمل جراحی مغز می باشد. جراحی در صورتی انجام می شود که، تومور را نتوان توسط دارو کنترل و درمان کرد و یا جراح تشخیص دهد که می تواند تومور را به راحتی و بدون هیچ آسیبی به دیگر نقاط بردارد.
برای انجام این عمل از دو روش جراحی میتوان استفاده کرد:
روش آندوسکوپی: این روش جراح را قادر می سازد که تومور را از طریق بینی و سینوس ها، بدون برش جراحی بردارد. در این عمل هیچ بخشی از مغز مورد جراحی قرار نگرفته وهیچ زخم و اثری از عمل وجود ندارد.
روش کرانیومی :در این روش با ایجاد برش کوچکی در جمجمه راه را برای رسیدن به تومور هموار می کند.این عمل معمولا جهت درمان تومورهای بزرگتر کاربرد دارد.
درمان تومور آدنوم بوسیله دارو
از دارو جهت کنترل ترشح هورمون غده هیپوفیزبکار می رود. دارو میتواند تومور را از تولید هورمون بیش از حد متوقف کند یا آن را کوچک کند تا به غده هیپوفیز یا دیگر قسمتهای سیستم عصبی فشار وارد نکند.
پرتودرمانی
زمانی که نتوان بوسیله جراحی تومورهای مغزی را بدون خطر خارج کرد و یا تومور به شدت در حال افزایش باشد و یا بعد از انجام عمل جراحی تومور دوباره عود کند در این موارد از روش پرتو درمانی استفاده می شود که این روش به تدریج اثر خود را گذاشته و رشد تومور رامتوقف می کند.
دو نوع پرتو درمانی برای تومورهای غده هیپوفیزوجود دارد که عبارتند از:
پرتودرمانی با تابش پرتو ازخارج
پرتودرمانی مستقیم بافت در حین جراحی