علائم سکته مغزی خاموش زمانی رخ می دهد که رگی خونی در مغز مسدود یا منفجر شود. سکته مغزی یعنی بسته شدن یا پاره شدن یک شریان مغزی که به دنبال آن اختلال در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد شده و موجب بروز علائمی همچون فلج نیمه بدن، اختلال تکلم و اختلال در راه رفتن می شود.
علت ها و عوامل مختلفی در بروز سکته مغزی دخیل هستند که یکی از علل متداول سکته مغزی ضخیم و سخت شدن دیواره رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و ... انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. لخته خون ممکن است سبب مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و بروز سکته مغزی ایسکمیک شود.
زمانیکه دچار یکی یا بیشتر از یکی از علایم سکته شدید، چناچه علایم از بین رفتند و یا کم بودند میبایست با اورژانس تماس بگیرید. هر دقیقه زمانیکه دچار سکته شدهاید، مهم است پس منتظر از بین رفتن علایم نشوید. برای بیشترین بهره وری در درمان، شما باید تا سه ساعت بعد از ظاهر شدن اولین نشانه به بیمارستان مراجعه نمایید.
سکته مغزی خاموش با چه علائمی همراه است؟
زمانیکه رگهای خونرسان به مغز بهر دلیلی پاره یا بسته شود، بافتهای مغز از اکسیژن و غذا محروم میشود و بعد از چند دقیقه سلولهای مغز شروع به مردن میکنند، در این وضعیت فرد دچار سکته مغزی یا stroke شدهاست. سکته مغزی یک وضعیت اورژانسی است، درمان فوری ضروری بوده و عملکرد زودهنگام میتواند جلوی آسیب بیشتر و عوارض شدید و بلقوه سکته مغزی را بگیرد. فرد دچار سکته مغزی شده ممکن است توانایی حرف زدن را از دست داده، دچار مشکلات حافظه شده یا یکطرف بدنش فلج شود. خبرخوب این است که سکته مغزی میتواند پیشگیری و درمان شود.
مشکل در راه رفتن
ممکن است بیمار در هنگام رفتن تلوتلو خورده، سرگیجه ناگهانی داشته باشید و یا تعادلتان را از دست دهید.
اختلال در صحبت و درک صحبت دیگران
شما ممکن است دچار گیجی شوید. شما ممکن است موقع حرف زدن کلماتی را حذف کرده و یا در فهمیدن صحبت دیگران مشکل داشته باشید.
فلج شدن و یا بیحسی صورت
دست و یا پا. ممکن است بصورت ناگهانی در صورت، دستها و یا پاهای خود دچار بیحسی، ضعف و یا فلج شدن، نمایید. سعی کنید هردودست خود را بالای همزمان بالای سرتان ببرید،اگر یکی از دستها افتاد شما ممکن است دچار سکته شده باشید. همچنین ممکن است موقع خنده یک طرف از دهان شما دچار افتادگی شود.
مشکلات بینایی در یکی و یا هردو چشم
تاری دید به معنای از بین رفتن وضوح بینایی است، به گونه ای که فرد احساس می کند فیلتری مقابل چشمانش قرار دارد. در تاری دید فرد مبتلا قادر به تمرکز بر کلمات و دیدن جزئیات دقیق اشیاء نیست. ممکن است بیمار بصورت ناگهانی دچار تاری و یا سیاهی دید شوید و یا دچار دوبینی گردید.
سردرد
دردی ناگهانی و شدید در سر که ممکن است با استفراغ، سرگیجه و یا مشکلات هشیاری همراه باشد، ممکن است نشاندهنده سکته مغزی در شما باشد.
از جمله نشانه های ظاهری در هنگام بروز سکته مغزی شامل:
- ضعف و کرختی صورت وبازوها یا پاها به خصوص در یک طرف بدن (همی پارزی)
- فلج صورت. بازو و پاها در همان طرف (همی پلژی)
- عدم تعادل و لنگ زدن (آتاکسی)
- اختلال در تکلم یا در درک کلام (دیس آرتری)
- اشکال در بلع (دیس فاژی)
- کرختی و سوزش قسمت های بدن-اشکال در درک وضعیت و موقعیت (پارستزی)
- دو بینی-تاری دید یا از دست دادن بینایی به خصوص در یک چشم
- سردرد شدید و ناگهانی
- از دست دادن حافظه کوتاه مدت وطولانی مدت-اختلال در قضاوت
- سرگیجه بدون دلیل و سقوط ناگهانی
- بی اختیاری ادرار و مدفوع
- اشکال در پیدا کردن کلمات و فهمیدن آن چیزی که دیگران می گویند.
- عدم توانایی در انجام حرکات ظریف
تشخیص سکته مغزی خاموش
سکته مغزی یکی از سکتههای رایج در ایران به شمار میرود و سالانه جان عده زیادی را میگیرد. علائم سکته مغزی می توانند به آرامی و طی چند ساعت یا چند روز گسترش یابند گر دچار سکته مغزی خفیف یا حمله ایسکمیک گذرا شده باشید، علائم موقت بوده و معمولا طی یک تا دو ساعت بهبود می یابند. به همین دلیل ممکن است این علائم را با میگرن، استرس یا مشکلات عصبی اشتباه بگیرید.
نشانه های سکته مغزی باید توسط دکتر بررسی شوند. اگر تا سه ساعت پس از مشاهده علائم سکته مغزی ایسکمیک به بیمارستان بروید، دکتر داروهای سکته مغزی را به شما می دهد که مشکل لخته خون را حل کرده و جریان خون به مغز دوباره برقرار می شود.
کلمه FAST را به خاطر بسپارید و با این کلمه خود یا فرد مشکوک را آزمایش کنید و سکته مغزی را تشخیص دهید:
F : در اینجا به معنای لبخند است. از فرد مورد نظر بخواهید لبخند بزند. به دنبال علائم افتادگی صورت در یک سمت باشید.
A : از بیمار بخواهید دست هایش را بالا ببرد. ببینید که آیا در بالا بردن یکی از آن ها دچار مشکل می شود یا خیر.
S : از او بخواهید یک عبارت را تکرار کند.
T : زمان را از دست ندهید. اگر فرد علائم سکته مغزی را داشت بلافاصله با نزدیک ترین اورژانس تماس حاصل کنید.
البته تشخیص دقیق نوع سکته مغزی و علت آن توسط پزشک صورت می گیرد. برای تعیین کردن بهترین شیوه درمان سکته مغزی تیم اورژانس میبایست مشخصکنند که شما دچار کدام نوع از سکته شدهاید و چه بخش یا بخشهایی از مغز شما تحت تاثیر سکته قرار گرفتهاند. همچنین آنها باید متوجه شوند که مشکل شما بدلیل سکته بوده یا تحت تاثیر سایر مشکلات همچون تومور مغزی و یا مصرف داروهای خاص میباشد. پزشک شما ممکن است از چندین آزمایش برای مشخص کردن مشکل شما استفاده کند، این آزمایش ها شامل:
- معاینه بدنی و فیزیکی بیمار
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
- ام آر آی از مغز
- آنژیوگرافی از مغز
- اکوکاردیوگرام
پیشگیری از سکته مغزی
با اینکه علائم سکته مغزی خاموش است و در هر هنگام بروزچنین علائمی اغلب افراد از آن بی اطاع هستند اما پیشگیری از این اختلال شایع امکان پذیر است و با رعایت برخی نکات ساده می توانید از بروز این اختلال پیشگیری کنید:
ترک کردن سیگار و دخانیات
احتمال سکته مغزی در افراد سیگاری، دو برابر افراد غیرسیگاری است و دلیل آن، تأثیر سیگار بر قلب، خون و رگ ها است. سیگار کشیدن موجب کاهش اکسیژن خون می شود و در نتیجه، قلب سخت تر کار می کند و احتمال لخته شدن خون را بالا می رود. سیگار موجب گرفتگی عروق می شود که این می تواند از رسیدن جریان خون کافی به مغز جلوگیری کند و در نتیجه، موجب بروز سکته مغزی شود. خوشبختانه، تنها با ترک کردن سیگار می توان خطر سکته مغزی را بسیار کاهش داد.
کنترل دیابت
حتمال سکته مغزی در افراد مبتلا به دیابت، بیشتر است. حقیقت این است که به طور کلی، احتمال بروز بیماری های قلبی عروقی در افراد دیابتی، 2٫5 برابر بیشتر از بقیه افراد است. کنترل دیابت اولین گام برای کاهش خطر سکته مغزی است؛ دیابت را می توان با استفاده از دارو، برنامه غذایی مناسب و یا کاهش وزن کنترل کرد.
کنترل چربی و کلسترول خون
میزان کلسترول و چربی مصرفی شما، با میزان ساخته شدن پلاک در رگ های خونی رابطه مستقیم دارد. این پلاک ها نیز می توانند جریان خون عادی به مغز را مختل کنند و منجر به سکته مغزی شوند. کلسترول بالا احتمال بیماری های قلبی و تصلب شریان را نیز بالا می برد که هر دو می توانند عامل سکته مغزی باشند. می توان با استفاده از دارو یا برنامه غذایی مناسب، کلسترول را کنترل کرد.
کنترل فشار خون
فشار خون بالا را به عنوان قاتل خاموش می شناسند زیرا بسیاری از افراد مبتلا به آن، هیچ علائمی را مشاهده نمی کنند. اگر فشار خون بالا درمان نشود، می تواند به اختلالات خطرناکی همچون سکته مغزی، حمله قلبی یا نارسایی کلیه منجر شود. فشار خون بالا به رگ های خونی فشار اضافی را وارد می کند که موجب ضخیم و فرسوده شدن آنها می شود. تنگ شدن رگ های خونی، امکان گرفتگی رگ ها و اختلال جریان خون به مغز را فراهم می کند. بنابراین با کنترل فشار خون به وسیله برنامه غذایی مناسب، ورزش و یا دارو، احتمال بروز سکته مغزی را کاهش دهید.
کنترل اضافه وزن و چاقی
چاقی یا حتی اضافه وزن، فشار اضافی و غیرضروری را به دستگاه گردش خون وارد می کند. چاقی و اضافه وزن، احتمال ابتلا به کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت را افزایش می دهد که همه این بیماری ها نیز خطر بروز سکته مغزی را بیشتر می کنند. با برنامه غذایی مناسب و ورزش، وزن خود را در حد مناسب نگه دارید و خطر سکته مغزی را کاهش دهید. یک شیوه زندگی سالم شامل تغذیه سالم، فعالیت جسمانی کافی و مراجعه منظم به پزشک ، سلامت کلی شما را حفظ و خطر بروز سکته مغزی را کاهش می دهد.