بیماری های جمجمه تومورهای قاعده جمجمه هیپوفیز
شایع ترین تومور قاعده جمجمه تومور هیپوفیز می باشد که انواع متعدد دارد و شایع ترین نوع آنها پرولاکتینوماست که در این مبحث به توضیح آن می پردازیم.
تومور قاعده جمجمه چیست؟
تومور قاعده جمجمه یک زائده‌ای براثر رشد و تکثیر غیرطبیعی سلول‌ها در ناحیه های نزدیک به مغز و قاعده جمجمه است. اغلب تومورهای قاعده جمجمه خوش خیم (غیر سرطانی) میباشند و پراکندگی بر اجزای مختلف بدن ندارد ولی این خوش خیم بودن به معنای بی‌زیان بودن آنها نیست و به واسطه موضع درگیر، هرچند که رشد توده مغز کند باشد باز میتواند برای بیمار دشوار باشد.
معرفی شایع ترین تومور هیپوفیز
پرولاکتینوما باعث تولید بیش از حد معمول هورمون پرولاکتین می شود این افزایش پرولاکتین منجر به پایین آمدن سطح هورمون های مختلف جنسی خصوصا استروژن در زنان و تستوسترون در مردان می گردد. این تغییرات می تواند اختلالات جنسی از جمله ناباروری و همچنین تغییر خلق را ایجاد کند و علائمی از جمله اختلالات عادات ماهیانه یا حتی قطع آن، خروج شیر از پستان ها در زمان غیر از بارداری، خشکی واژن، آکنه، افزایش وزن و رویش موی صورت گردد و همچنین در مردان در مردان شامل اختلال در نعوذ، کوچک شدن جثّه، و رشد بیش از حد پستان ها می شود. هچنین کاهش تراکم استخوان ها، اختلالات رفتاری و خلقی و اختلالات بینایی گردد.
راههای تشخیص پرولاکتینوما
جهت تشخیص سطح پرولاکتین خون و سایر هورمون های تولید شده توسط غده هیپوفیز، اندازه گیری می شود. همچنین MRI و CT Scan جهت بررسی وجود تومور در هیپوفیز و تعیین سایز آن انجام شده و معاینه چشم ها به منظور بررسی سلامت بینایی نیز انجام خواهد شد.
درمان پرولاکتینوما
روش های درمانی شامل دارو درمانی و جراحی می شود و هدف آن پایین آوردن هورمون های هیپوفیز در حد نرمال اصلاح مشکلات بینایی و علائم دیگر جسمی است. درمان دارویی شامل شبه دوپامین مانند Bromocriptine، Cabergoline یا Quinagolide که بالای 80 درصد موارد منجر به اصلاح سطح پرولاکتین می شود و اگر بیمار به درمان دارویی مقاوم باشد از روش جراحی جمجمه استفاده می گردد که شامل جراحی باز و جراحی آندرسکوپی هیپوفیز می باشد.
نشانه های تومور هیپوفیز
نشانه های این تومور عبارتند از :
- افزایش حجم ادرار
- بروز حالت تهوع و استفراغ
- احتمالات بروز چرخههای قاعدگی نامنظم
- احساس ضعف و احساس سردی بدن
- مشکلات جنسی و بروز اختلال در عملکرد آن
- افزایش یا کاهش وزن ناگهانی
2
آمادگی قبل از جراحی آندوسکوپی هیپوفیز
می توانید با رعایت صحیح اقدامات قبل از جراحی آندوسکوپی هیپوفیز ، درصد موفقیت این عمل را افزایش دهید.
آمادگی های لازم پیش از جراحی آندوسکوپی هیپوفیز ، عبارتند از :
برای سرعت بخشیدن به فرآیند درمان و عدم بروز اختلال در روند بیهوشی باید 2 هفته قبل عمل سیگار ترک شود
داروهایی مانند بروفن و آسپرین باعث ایجاد اختلال در انعقاد خون میشود و حین عمل احتمال زیاد خونریزی می باشد لزا می بایست 2 هفته قبل از عمل از خودن این نوع دارو ها پرهیزی شود.
قبل عمل می بایست پزشک خود را از عمل هایی که قبلا داشتید یا داروهایی که استفاده میکنید مطلع کنید.
2 هفته قبل از عمل پرهیز از مصرف ویتامین E
ناشتا بودن در روز عمل آندوسکوپی و پرهیز از خوردن هر گونه ماده غذایی و نوشیدنی از 8 ساعت قبل از عمل
3
علائم تومور جمجمه و تومور هیپوفیز شامل چه چیزهایی است؟
معمولا علائم این نوع بیماری تا حد زیادی به نوع تومور و حجم و اندازه آن بستگی دارد. با این وجود، اکثر بیمارانی که مبتلا به تومورهای زیرین اسکلت جمجمه هسستند امکان بروز سردرد، مشکلات بینایی، کم شنوایی، اختلالات حافظه، بی حسی موضعی یا ضعف رفتن را تجربه کنند. برای تشخیص غده قاعده جمجمه با انجام یک تصویربرداری ct و یا mri بر روی مغز شروع میشود. بعد از احتمال وجود این توده رد نشود امکان دارد آزمایش‌های تخصصی مانند اسکن PET یا آنژیوگرافی مغزی را برای شما درخواست کنیم. و از دیگر آزمون‌های تشخیصی احتمالی، بیوپسی است.
علائم تومورهای غده هیپوفیز
تشخیص تومورهای غده هیپوفیز بر پایه ی نوع و جایگاهی که در آن قرار دارند و نیز میزان تأثیری که بر کاهش یا افزایش تولید هورمون ها میگذارند، متغیر خواهد بود. بنابراین این علائم و نشانه ها در افراد گوناگون میتواند مختلف باشد. در عین حال علائم این تومورها شبیه با دیگر مشکلات مربوط به سلامت جسمی خواهد بود.اگر سه یا بیشتر از سه مورد از مواردی که در ادامه به آن اشاره میکنیم را مشاهده کردید حتما نیاز هست که به پزشک خود مراجعه کنید و تست ها و آزمایشات مربوطه را انجام دهید:
- درد مفاصل
- شیوع اختلالات بینایی، از جمله تاری دید یا دو بینی
- یائسگی زودرس
- سردردهای مزمن در ناحیه پیشانی و شقیقه ها
- خروج ترشح از سینهها
- پوکی استخوان
- از دست دادن حس بویایی
- کاهش علاقه و میل جنسی
- خستگی مفرط یا سندروم خستگی
- ناباروری
- اختلالات رشد
- افزایش وزن ناگهانی
- کاهش وزن ناگهانی
- ایجاد کبودی در پوست
- اختلال در قاعدگی
- تضعیف ماهیچهها
- حالت تهوع و استفراغ
- اختلال افسردگی
- سندرم کارپال تونل
جراحی آندوسکوپیک تومور هیپوفیز
4
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز که از متداول ترین جراحی برای از بین بردن تومورهای هیپوفیز می باشد جراحی آندوسکوپی ترانس اسفنوئید نیز گفته می شود.
مکان قرار گیری غده هیپوفیز در بالاتر از قسمت داخلی بینی و پایین مغز قرار دارد. این غده از طریق خون حرکت میکند و مسئول نظم دهی بسیاری از هورمون های بدن، پیام رسان های شیمیایی می باشد.
جراحی آندوسکوپی هیپوفیز با استفاده از ابزاری به نام آندوسکوپ انجام می شود. آندوسکوپ از طریق بینی وارد میشود که یک لوله نازک و سفت است که داخل آن میکروسکوپ، نور و دوربین می باشد.
این دوربین برای نمایش وسایلی که برای انجام جراحی وارد بینی میشود را بر روی صفحه نمایش برای پزشک نشان میدهد .
5
دلایل انجام جراحی آندوسکوپی هیپوفیز
برای از میان بردن تومورهایی که در غده هیپوفیز شروع به رشد می کنند جراحی آندوسکوپی هیپوفیز انجام می شود:
- تومورهای ترشح کننده هورمون . پیام رسانی شیمیایی که از طریق خون حرکت میکنند را ترشح میکنند.
- تومورهای ترشح کننده غیر هورمونی. این تومورها، با عمل جراحی از بین می روند. این تومورها با افزایش اندازه ممکن است باعث سردرد و اختلال بینایی شوند.
- تومورهای سرطانی. این نوع تومورها ممکن است با جراحی، داروهای سرطانی و پرتو درمانی با اشعه ایکس درمان شوند.
مقالات خواندنی:
جراحی آندوسکوپیک تومور هیپوفیز