شاید به گوش شما هم خورده باشد فردی بعد از انجام عمل جراحی ساده و کم تهاجمی به عوارض پیچیده و سنگینی دچار شده است؛ اما فردی دیگر با انجام همان جراحی به بهبودی دست یافته و هیچ خطری وی را تهدید نکرده است. اصولا همه ما کم و بیش با عوارض و خطرات عمل جراحی آگاه هستیم و دلیل اصلی ترس و واهمه اغلب افراد نسبت به جراحی همین موضوع می باشد و بسیاری از افراد گمان می کنند که بعد از جراحی ممکن است به عوارض دردناکی مبتلا شوند. احتمال بروز عوارض جراحی همواره در اغلب جراحی ها وجود دارد؛ اما از سوی دیگر برخی جراحی ها هستند که انجام ندادن آنها به قیمت جان بیمار تمام می شود و با وجود عوارض باید سریعا انجام شود؛ عمل تومور مغزی یکی از این نوع جراحی هاست که به دلیل ماهیت پیچیده مغز و نخاع ممکن است با خطراتی همراه باشد.
اما شدت و نوع عوارض در تمامی افراد یکسان نیست و بسته به شرایط بدنی هر فرد، نوع جراحی تومور مغزی و.... متفاوت است به همین جهت درصد زیادی از بیمارانی که تحت عمل تومور مغزی قرار گرفته به عوارض شدیدی دچار نشده اند و سریعا به بهبودی کامل دست یافته اند.
چه عواملی در بروز عوارض بعد از جراحی تومور مغزی تاثیرگذار است؟
برخی افراد با خود گمان می کنند، اگر نوع جراحی که برایشان انتخاب می شود از نوع کم تهاجمی و بسته باشد مطمئنا به خطرات و عوارض کمتری دچار می شود. اما باید این را بدانید که یک جراح مغز و اعصاب، با تجربه ای که در این زمینه دارد نوع جراحی را بر اساس ویژگی فردی و نوع مشکل هر شخص انتخاب می کند از این رو صرفا نوع عمل جراحی تومور در بروز عوارض بعد از جراحی تاثیرگذار نیست و فاکتورهای زیادی در بروز عوارض بعد از جراحی موثر هستند که این عوامل شامل:
سن بیمار و ویژگی بدنی بیمار
نمی توان گفت کم بودن سن یا جوان بودن فرد بیمار تاثیر مستقیمی در کم شدن عوارض دارد اما عموما افراد جوان در مقابل عوارض و دردهای بعد از جراحی تومور مغزی مقاوم تر هستند از این رو سریعتر به بهبودی دست می یابند. عامل دیگری که در کم بودن عوارض بعد از جراحی در افراد جوان بسیار تاثیرگذار است؛ بالا بودن قدرت ترمیم در جوان هاست، فرد جوان به دلیل سلول های جوانتری که دارد سریعتر به بهبودی می رسد.
ماهر و با تجربه بودن جراح مغز و اعصاب
ماهر بودن جراح مغز و اعصاب در کم شدن عوارض جراحی مغز و تومور مغزی بسیار تاثیرگذار است؛ جراح ماهر و باتجربه علاوه بر اینکه از تسلط کافی در انجام جراحی برخودار است بلکه سعی می کند با بررسی تمامی شرایط بیمار و انتخاب بهترین روش جراحی، تومور را به گونه ای از مغز خارج کند که کمترین آسیب به مغز و اجزای آن وارد شود.
نوع عمل جراحی تومور مغزی
کاملا واضح و مشخص است جراحی های کم تهاجمی نسبت به جراحی باز از عوارض کمتری برخودار است زیرا همان طور که می دانید در جراحی های بسته مغز نیازی به باز کردن جمجمه نیست و جراح مغز با استفاده از وسیله ای به نام آندوسکوپ اقدام به برداشتن تومور از مغز می کند اما در جراحی باز همچون کرانیوتومی جراح مجبور است بخشی از استخوان جمجمه را بشکافد و همین شکافتن جمجمه خطرات و عوارض جراحی را تا چندین برابر افزایش می دهد.
شایع ترین عوارض بعد از عمل تومور مغزی
به دلیل ماهیت مغز بدون شک عمل مغز یکی از خطرناکترین جراحی ها با بیشترین عوارض است و مشکلی که اینگونه جراحی ها برای فرد ایجاد می کنند نه تنها مغز را در برمی گیرد بلکه ممکن است بخش های دیگر بدن را نیز در بربگیرد. در میان انواع جراحی تومور مغزی، جراحی کرانیوتومی نسبت به دیگر جراحی مغز از عوارض بیشتری برخودار است و اگر سن بیمار مبتلا به تومور مغزی بالا باشد و جراح مغز و اعصاب از مهارت بالایی برخودار نباشد ممکن است بیمار به عوارض شایعی همچون:
فراموشی بعد از عمل تومور مغزی
به از یاد بردن اطلاعات و داده های ذخیره شده در مغز را فراموشی می گویند. فراموشی به دلیل مختلفی ایجاد می شود که یکی از علت های آن بروز آسیب در حین جراحی تومور است. در صورتی که جراح مغز و اعصاب در حین برداشتن تومور از مغز آسیبی را به مغز وارد کند و این محلی که آسیب دیده است مربوط به بخش یادآوری اطاعات باشد؛ در این صورت بیمار ممکن است بعد از جراحی تومور مغزی به فراموشی دچار شود. درمان چنین عارضه ای، تنها دارو درمانی است. با مراجعه به جراح مغز و اعصاب یکسری داروهای مخصوص داده میشود که با مصرف این داروها و استفاده مداوم از حافظه می توان به درمان چنین عارضه ای پرداخت.
سردردهای بعد از عمل تومور مغزی
سردرد بعد از جراحی تومور مغزی به دلیل مختلفی رخ می دهد. علت اغلب سردردها بعد از جراحی کرانیوتومی به دلیل استفاده از داروی بیهوشی و فشاری که در هنگام برداشتن تومور از مغز به بافت مغز وارد می شود می باشد. اینگونه سردردها قابل درمان هستند و با مصرف مسکن تسکین می یابند. اما در صورتی که سردرد شما بیش از دو هفته طول بکشد باید موضوع را از جراح مغز و اعصاب خود جویا شوید زیرا ممکن است در پی این سردردها خطرات بیشتری شما را تهدید کند.
ورم سر بعد از عمل تومور مغزی
همیشه بروز ورم در سر خطرناک نیست و در بیشتر مواقع به دلیل کشش پوست جمجمه در حین جراحی است. در صورتی که علت ورم سر بعد از جراحی ناشی از اقدامات جراحی باشد پس از چند روز ورم کم می شود و ظرف ده روز حالت جمجمه به حالت اولیه خود باز می گردد. ولی در مواردی ورم سر به علت عفونت یا جمع شدن مایع مغزی و نخاعی در ناحیه بین جمجمه و مغز است که در این صورت نیز به اقدام سریع و به موقع دارد و در مورادی حتی مشاهده شده بیمار باید تحت جراحی مجدد قرار بگیرد.
آسیب دیدن اجزای مغز در حین عمل تومور مغزی و عوارض آن
با آنکه جراحی تومور مغزی باعث نجاب جان بیمار می شود اما در مواری به دلیل بی تجربه بودن جراح مغز و اعصاب و بزرگ بودن تومور مغزی ممکن است بخشی از اعصاب یا بافت مغز آسیب ببیند که این عارضه یکی از خطرناکترین عوارضی است که ممکن است برای یک فرد مبتلا به تومور اتفاق بیفتد؛ زیرا در صورتی که عارضه آسیب به مغز شدید باشد نیاز به انجام جراحی مجدد است تا از این طریق عارضه ایجاد شده را درمان کرد. آسیب به بافت مغز ممکن است با خطراتی همچون:
- بروز تشنج های مکرر
- عفونت مغزی و ابتلا به مننژیت
- خونریزی مغزی و بالا رفتن احتمال ابتلا به سکته مغزی
- کاهش یا افزایش مایع مغزی و نخاعی درون مغز
این مواردی که اشاره شد مربوط به عوارض زودهنگام بعد از جراحی تومور مغزی است. یعنی چنین عوارضی عموما از زمان بهوش آمدن با بیمار همراه است و تا بهبودی کامل آنها عموما چندین هفته طول می کشد. اما در میان این عوارض ممکن است برخی افراد به عوارض دیرهنگامی همچون:
- تغییرات هورمونی ( کمبود یا تشدید هورمون)
- بروز اختلالات شناختی و رفتاری
- بروز ناهنجاری ها و اختلالات رشد
- بروز مشکلات بینایی و شنوایی
- رشد مجدد تومور در مغز
مبتلا شود. که عموما این عوارض خطرناکتر هستند و خطرات جدیتری را برای به بیمار همراه دارند. به همین منظور فردی که تحت جراحی تومور مغزی قرار گرفته است باید دائما تحت مراقبت های جراح مغز و اعصاب قرار بگیرد تا از ابتلا به چنین عوارض پیشگیری شود.
درمان عوارض بعد از عمل تومور مغزی
مرحله اول برای درمان عوارض تومور مغزی قبل از انجام عمل جراحی است به این صورت که بیمار باید آمادگی کامل داشته باشد و این موضوع را قبول کند که این جراحی با عوارض همراه است با پذیرش چنین موضوعی، ذهن بیمار آماده پذیرش این اتفاق می باشد و بیمار بعد از جراحی سریعتر با این عوارض مقابله می کند. عموما اغلب جراحان مغز و اعصاب برخی عوارض همچون عفونت و بروز تشنج و سردردهای بعد از عمل تومور مغزی را پیش بینی می کنند از این رو بیمار بلافاصله پس از عمل باید قرص های مسکن، آنتی بیوتیک و ضد تشنج را مصرف کند تا شیوع چنین عوارضی به حداقل برسد.
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
راه دیگر درمان عوارض بعد از عمل تومور مغزی، رعایت کردن اصول مراقبتی قبل و بعد از جراحی تومور مغزی است. این راه به عنوان کم هزینه ترین و بهترین روش برای پیشگیری و درمان عوارض بعد از جراحی تومور مغزی در نظر گرفته می شود. ترک کردن سیگار و قطع مصرف داروهای ضد انعقاد خون در پیشگیری از ابتلا به عوارض خونریزی و عفونت بسیار تاثیرگذار است. از جمله اصول مراقبتی بعد از جراحی تومور مغزی که احتمال ابتلا به عوارض را کمتر می کند شامل:
جدیدترین مقالات:
- مراقبت از محل زخم جراحی تومور مغزی
- استفاده به موقع از داروهای تجویزشده توسط جراح مغز و اعصاب
- امتناع از فشار آوردن به سر بعد از جراحی
- داشتن برنامه توانبخشی بعد از جراحی تومور مغزی
- مراجعه به موقع و مداوم به جراح مغز و اعصاب جهت ویزیت کامل