نخاع که از ناحیه پایین جمجمه تا پایین استخوان دنبالچه کشیده شده، درون مجرایی به نام کانال نخاعی قرار گرفته است. این مجرا به همراه پرده مننژ، مایع مغزی و نخاعی و لایه هایی از رگهای خونی و چربی ها، وظیفه محافظت از نخاع و ریشه های عصبی را برعهده دارند.
کانال نخاعی که از روی هم قرار گرفتن مهره ها به وجود آمده، به همین جهت در صورتی که مهره ها در معرض آسیب قرار بگیرند امکان آسیب به نخاع و بروز ضایعه نخاعی نیز وجود دارد. با آسیب دیدن مهره های ستون فقرات و در پی آن کانال نخاعی، وظیفه انتقال پیام های حسی و حرکتی از مغز به دیگر اجزای بدن دچار اختلال می شود. در صورتی که برخی از این آسیب ها و بیماری های ستون فقرات به مجرای نخاع فشار بیاورد در این صورت سبب تنگی و باریک شدن مجرای نخاعی می شود؛ که به این عارضه تنگی کانال نخاعی می گویند.
امکان بروز عارضه تنگی کانال نخاعی در تمامی اجزای ستون فقرات وجود دارد و در صورتی که هر بخش از کانال نخاعی را درگیر کند؛ سبب درد و ناراحتی شدید در آن ناحیه می شود که این درد عموما با علائم عصبی شدیدی همراه هستند. اگر شما نیز به کمردردهای شدید، همراه با علائم عصبی همچون بی حسی و گزگز شدید مبتلا هستید پیشنهاد می کنم قبل از مراجعه به متخصص و جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات، این مقاله را از دست ندهید تا با علائم و علت ها و راههای درمان این نوع بیماری ستون فقرات آشنا شوید.
انواع تنگی کانال نخاعی
عارضه تنگی کانال نخاعی که به دنبال کم شدن فضای عبور نخاع و اعصاب بوجود می آید، بر حسب محل وقوع و زمان وقوع آن به چندین نوع تقسیم می شود. که شامل:
تنگی کانال نخاعی مادرزادی
در برخی نوزادان پس از به دنیا آمدن، به طور مادرزادی دچار تنگی کانال نخاعی هستند؛ یعنی اندازه و قطر کانال نخاعی در این افراد از همان بدو تولد کمتر از مقدار طبیعی است. در اغلب موارد، کودکان مبتلا به این عارضه تا زمان بلوغ از بیماری خود غافل هستند و با افزایش سن به بیماری خود پی می برند.
تنگی کانال نخاعی اکتسابی
بروز این نوع تنگی کانال نخاعی، عموما پس از چهل سالگی و به دنبال افزایش سن می باشد. البته عوامل دیگری در بروز چنین عارضه ای دخیل هستند که علت اصلی همه این عوامل به دلیل ضخیم شدن کانال نخاعی و تنگ شدن فضای در دسترس نخاع می باشد.
تنگی کانال نخاعی کمر
ناحیه کمر شایع ترین محلی است که نسبت به دیگر اجزای ستون فقرات در معرض ابتلا به عارضه تنگی کانال نخاعی قرار دارد. ناحیه کمر به دلیل نقش مهمی که در تحمل وزن بدن برعهده دارند بیشتر از سایر نقاط در معرض آسیب دیدگی و ضربه قرار دارد از این رو همین عامل سبب می شود زودتر از بقیه مهره های ستون فقرات آسیب ببیند.
تنگی کانال نخاعی گردنی
عارضه تنگی کانال نخاعی در ناحیه گردن یکی از مشکلات جدی مهره های گردن است که در اغلب موارد به دلیل فرسایش و تخریب مهره های گردن بوجود می آید. با فرسایش مهره های گردن فضا برای عبور نخاع و کانال نخاعی محدود میشود که نتیجه چنین اتفاقی تحت فشار قرار گرفتن عصب ها و بروز علائم عصبی شدید در بیمار می شود.
تنگی کانال نخاعی ناحیه توراسیک
شیوع عارضه تنگی کانال نخاعی در ناحیه کمر و گردن بسیار بالاتر از مهره های ناحیه توراسیک است. چون این مهره ها قابلیت حرکت ندارند از این رو کمتر در معرض ابتلا به انواع بیماری های ستون فقرات قرار دارند؛ اما با این وجود همچنان امکان تنگ شدن فضای نخاع و تحت فشار قرار گرفتن اعصاب نخاع در این ناحیه وجود دارد.
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
اگر کانال نخاعی را به صورت یک لوله در نظر بگیرید؛ این لوله قطری حدودا 30 میلی متر دارد که درون این لوله، طناب نخاعی به همراه مجموعه ای از اعصاب قرار دارد. قطر طبیعی طناب نخاعی سبب شده، اطاعات به وسیله نخاع از مغز به دیگر اجزای بدن منتقل شود. حالا شما در نظر بگیرید یک اتفاقی برای مهره های ستون فقرات افتاده است برای مثال مهره ها دچار شکستگی یا لغزندگی شده اند، در این صورت با فشاری که مهره ها به کانال نخاعی وارد می کنند، سبب می شوند از قطر طبیعی کانال کاسته شود و این کم شدن قطر کانال نخاعی سبب فشار بر نخاع و دیگر اجزای آن می شود. که نتیجه این تنگی ابتلای بیمار به انواع درد و ناراحتی ستون فقرات است. زمانی که کانال نخاعی تنگ می شود، نخاع و اعصاب اطراف آن نیز تحت تاثیر قرار می گیرند از این رو علائم عارضه تنگی کانال نخاعی زمانی ظاهر می شود که نخاع در هنگام انتقال اطاعات با مشکل همراه شود و ریشه های عصبی نیز تحت فشار قرار بگیرند. البته علائم کانال نخاعی بسته به محل وقوع آن متفاوت است اما به طور کلی علائم تنگی کانال نخاعی شامل:
- بی حسی و ضعف شدید در ناحیه ساق و انگشتان دست و بازوها
- بی حسی و ضعف شدید در ناحیه پاها و کف پا
- اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل
- کمردرد شدیدی که با آغاز فعالیت شدیدتر می شود
- گرفتگی و اسپاسم شدید کمر در هنگام خم و راست شدن
- تشدید گرفتن علائم در هنگام راه رفتن و ایستادن های طولانی مدت
- کم شدن درد در هنگام استراحت و دراز کشیدن
- احساس سرد و گرم شدن عضلات
- بروز اختلالات جنسی
- بی اختیاری ادرار و مدفوع( این اتفاق در مراحل اولیه به صورت ریزش چند قطره ادرار می باشد اما با شدت گرفتن این نشانه، بیمار هرچه سریعتر باید به صورت اوراژنسی تحت جراحی تنگی کانال نخاعی قرار بگیرد)
علت تنگی کانال نخاعی چیست؟
عارضه تنگی کانال نخاعی زمانی رخ می دهد که قطر باریک درون ستون فقرات، تنگ شود و بر نخاع و اعصابی که از این ناحیه عبور می کند فشار بیاورد. اما موضوع مهمی که سبب فهم دقیق ما نسبت به عارضه تنگی کانال نخاعی میشود این است که بدانیم کانال نخاعی به یکباره و خود به خود باریک و تنگ نمی شود. بلکه عوامل زیادی هستند که در بروز این عارضه دخیل هستید و بر تنگ شدن کانال نخاعی تاثیر می گذارد. از شایع ترین علت بروز تنگی کانال نخاعی شامل:
افزایش ضخامت کانال نخاعی
زمانی که مهره های ستون فقرات آسیب ببیند؛ بدن در طی یک فرآیند طبیعی برای مقابله با آن شروع به ساختن استخوان های اضافه می کند که این افزایش استخوان سبب تنگ شدن و باریک شدن فضای عبور نخاع شده و سبب بروز عارضه تنگی کانال نخاعی می شود.
ضخیم و فرسوده شدن رباط های ستون فقرات
با افزایش سن و کم شدن آب رباط ها و دیگر اجزای ستون فقرات، رباط هایی که در میان ستون فقرات قرار دارند، شروع به سفت و خشک شدن می کنند که همین عامل سبب فشار آوردن به کانال نخاعی و ریشه عصبی نخاعی می شود.
جدیدترین مقالات:
بیماری بیرون زدگی دیسک
با افزایش سن، دیسک های بین مهره ای نیز توانایی و انعطاف پذیری خود را از دست می دهند و در صورت وارد شدن کوچکتری ضربه ای دچار آسیب دیدگی و ترک خوردگی می شوند زمانی که ترک خوردگی در فضای بیرونی دیسک افزایش یابد ممکن است بخش درونی دیسک از محل هسته دیسک خارج شود و بروی مهره ها و نخاع بریزد. ریخته شدن محتوای دیسک بروی طناب نخاعی، سبب تنگ شدن فضای نخاع و آسیب دیدن اجزای آن می شود.
لغزندگی مهره های ستون فقرات
زمانی که مهره ها دچار لغزندگی می شود؛ یک مهره در ستون فقرات از محل اصلی خود خارج می شود و به مهر زیرین خود رانده می شود. این رانده شدن مهره ها نه تنها سبب بروز دردهای شدید در ناحیه ستون فقرات می شود بلکه بر نخاع و کانال نخاعی نیز فشار می آورد.
سایر شرایطی که تاثیری زیادی در بروز عارضه تنگی کانال نخاعی دارد شامل:
- مشکلات مادرزادی ستون فقرات در هنگام تولد
- تومورهای استخوانی که در ناحیه ستون فقرات انتشار می یابند
- اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات
- تومورهای نخاعی
- آرتروز ستون فقرات
برای تنگی کانال نخاعی چه کنیم؟
اقدام اولیه برای درمان تنگی کانال نخاعی مراجعه به متخصص و جراح ستون فقرات است. بهتر است در میان متخصصین ستون فقرات، از یک جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با تجربه کمک بگیرد؛ زیرا اینگونه متخصصین نسبت به دیگر متخصصین ستون فقرات توانایی و دانشی کامل تری نسبت به اجزای نخاع و کانال نخاعی دارد و در صورت که بیمار مبتلا به تنگی کانال نخاعی نیاز به جراحی داشته باشد. جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات با دوره هایی تکمیلی جداگانه ای که گذارنده است می تواند به درمان این عارضه ستون فقرات بپردازد.
از این رو تنها کاری که شما برای درمان بیماری خود می کنید این است که به دنبال یک جراح ستون فقرات با تجربه بگردید و تمامی مراحل درمان را به دستان پر این پزشکان بسپارید. جراح مغز و اعصاب جهت تعیین علت درد و علائم بیماری، اقدام به معاینه و بررسی علائم و سابقه خانوادگی بیمار می کند. تشخیص دقیق بیماری تنها بوسیله تصویربرداری و عکس برداری از ستون فقرات و نخاع صورت می گیرد و جراح ستون فقرات برحسب تصاویر بدست آمده از این نواحی بهترین روش درمانی را برای بیمار برمیگزیند. این روش های درمانی شامل:
- استراحت کردن در منزل و دوری از فعالیت ها
- دارودرمانی و استفاده از داروهای مسکن و ضد درد
- فیزیوتراپی و ورزش درمانی
- لیزردرمانی تنگی کانال نخاعی
- جراحی تنگی کانال نخاعی کمر
مطالب مشابه
تحقیقات زیادی ثابت کرده است که سیگار کشیدن برای بیمارانی که قرار است تحت جراحی فیوژن ستون فقرات قرار گیرند مضر است؛ اما سیگار کشیدن چقدر بد است؟ چگونه بر همجوشی و فیوژن ستون فقرات تأثیر می گذارد؟
یبوست یک مشکل شایع در بسیاری از افرادی است که دوران ریکاوری بعد از جراحی ستون فقرات را پشت سر می گذارند و اغلب باعث ناراحتی و درد قابل توجهی می شود.
تعداد روشهای جراحی ستون فقرات که اکنون بصورت سرپایی انجام می شود ، به میزان قابل توجهی افزایش یافته است ، به این معنی که بیمار در همان روز جراحی به خانه می رود و حتی یک شب هم در بیمارستان نمی ماند.
تصمیم گیری در مورد عمل جراحی برای بیماری دیسک دژنراتیو گردن در نهایت پس از ارزیابی دقیق مزایا و خطرات احتمالی این روش بر عهده بیمار است. عوامل زیادی در این فرایند تصمیم گیری نقش دارند و اهداف و انتظارات در هر بیمار متفاوت است.
اگر پزشک شما بگوید تومور ستون فقرات شما متاستاتیک است، این بدان معناست که سرطان از ناحیه دیگری از بدن شروع شده و سپس به کمر یا گردن گسترش یافته است. ستون فقرات سومین محل شایع متاستاز سرطان است.
تومور ستون فقرات توده ای غیر طبیعی از بافت درون نخاع و یا ستون فقرات است. این سلول ها به طور غیرقابل کنترل رشد و تکثیر می یابند و به نظر می رسد مکانیزم هایی که رشد سلول به صورت طبیعی را کنترل می کنند به خوبی عمل نمی کنند.
درد پا ممکن است متناوب یا مداوم باشد و از یک درد خفیف تا احساس سستی یا سوزش متغیر باشد. بی حسی ممکن است مانند از دست دادن حس یا سرما و یخ زدگی در یک یا چند قسمت از پا احساس شود.
بسیاری از ما با این صحنه واجه شده ایم- در آینه نگاه می کنید و خطوط روی صورت تان را مشاهده می کنید، اثر جانبی پیری که برای همه ما اتفاق می افتد. شروع به استفاده از کرم ضد پیری می کنید و چین و چروک به طور قابل ملاحظه ای بهبود می یابد و زندگی ادامه می یابد.
قبل از تصمیم گیری در مورد جراحی اسکولیوز ، توصیه می شود که بیمار با آنچه در طول مراقبت های بعد از عمل انتظار دارد و همچنین تعهد لازم برای تکمیل روند بهبودی و کسب نتیجه مطلوب ، آشنا شود.
آیا می دانستید که تنها مشاغل با فشار کاری زیاد نیستند که به کمر درد منجر می شوند؟ آیا در طول روز پشت میز می نشینید و از کامپیوتر استفاده می کنید؟ شما نیز در معرض خطر قرار دارید.