سیستم عصبی یکی از حساس ترین ارگان های بدن است که می تواند مقادیر زیادی اطاعات را به طور همزمان ارسال و دریافت کند. بیماری های سیستم عصبی نه تنها خود مغز و نخاع را درگیر می کنند بلکه عملکرد دیگر اجزای بدن را نیز با اخلال مواجه می کنند به همین جهت زمانی مغز آسیب ببیند بسیاری از عملکردهای بدن از جمله حافظه و بسیاری از هورمون های بدن نیز تحت تاثیر قرار می گیرند از این رو شناخت بیماری های مرتبط با آن تا حد زیادی ضروری است.
جراح مغز و اعصاب با تخصصی که در زمینه مغز و اجزای آن دارد؛ به تشخیص، درمان و جراحی بیماری های مغز و نخاع و اجزای تشکیل دهنده آنها می پردازد. از این رو جراح مغز و اعصاب یکی از حرفه های حساسی است که نیاز به مهارت لازم دارد زیرا کوچکترین اشتباهی در تشخیص و درمان بیماری می تواند به قیمت تمام شدن جان یک بیمار تمام شود. به همین جهت است که یک جراح مغز و اعصاب برای اینکه به تخصص کافی دست یابد با دوره های آموزشی طولانی بگدراند. تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا با آشنایی کامل با تخصص جراح مغز و اعصاب و بیماری های مرتبط با این تخصص بهترین جراح مغز و اعصاب آشنا شوید.
تفاوت متخصص مغز و اعصاب با جراح مغز و اعصاب در چیست؟
معمولا بیماران این اشتباه را مرتکب می شوند و با خود فکر می کنند جراح مغز و اعصاب همان متخصص مغز و اعصاب است و تفاوتی بین جراح مغز و اعصاب و نورولوژیست (متخصص مغز و اعصاب) وجود ندارد از این رو وقتی بر روی تابلوی مطب کلمه مغز و اعصاب را ملاحظه می کنند گمان می کنند برای تمام بیماری های مغز و اعصاب باید به آن پزشک مراجعه کرد از این رو در بخش تفاوت این دو متخصص را بازگو می کنیم تا بهتر با وظایف جراح مغز و اعصاب آشنا شوید.
نورولوژیست یا متخصص مغز و اعصاب پزشکی است که به درمان غیر جراحی بیماری های مغز و نخاع و اعصاب در برگرفته ای این دو عضو حیاتی می پردازند و در صورتی که بیمار برای درمان بیماریش نیاز به جراحی داشته باشد این متخصصان بیمار را به یک جراح مغز و اعصاب سوق می دهند. از جمله اختلالاتی که برای درمان آن باید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کرد شامل:
- سکته مغزی
- آلزایمر و دیگر اختلالات حافظه
- بیماری صرع و تشنج
- لرزش شدید در اندام ها همچون بیماری پارکینسون
- بیماری نوروپاتی
- درمان انواع سردرد و سرگیجه
- بی حسی و گزگز در دست و پا
- غش کردن و اختلال در سطح هوشیاری
- اختلالات خواب
تخصص جراح مغز و اعصاب، تخصصی جدا از متخصص نورولوژیست است و اینگونه پزشکان با تخصصی که در زمینه جراحی مغز و اعصاب و ستون فقرات دارند میتوانند به درمان اختلالاتی که نیاز به جراحی بپردازند. از این رو برای درمان اختلالاتی همچون پارکینسون، آلزایمر بهتر است به نورولوژیست مراجعه کنید.
جراح مغز و اعصاب کیست؟
نوعی از اختلالات مغزی و نخاعی هستند که برای درمان آن حتما باید از روش جراحی استفاده کرد. از رو برای درمان اینگونه بیماریها حتما باید به جراح مغز و اعصاب مراجعه کرد. جراح مغز و اعصاب پس از گذاراندن دوره پزشکی و گذراندن دورهای تخصص جراحی مغز و اعصاب به این دانش دست می یابد. شاید شما نیز کلمه بورد را در تابلوهای جراحان مغز و اعصاب دیده باشد، اینگونه پزشکان پس از گذراندن دورهای دوم امتحانات تخصصی، علاوه بر اینکه می توانند به درمان و جراحی بپردازند می توانند در دانشگاه نیز به تحصیل بپردازند. البته برخی پزشکان ممکن است دورهای مجزا برای جراحی ضایعات عروقی مغز، تومورهای قاعده جمجمه و جراحی ستون فقرات نیز بگذرانند.
جراحی یک بخش مهم در حوزه کار جراح مغز و اعصاب است. یک جراح مغز و اعصاب پس از تشخیص اختلال یا بیماری مغزی و ستون فقرات، با تخصص هایی که در انجام این گونه جراحی ها دارد می تواند جراحی ها را به دو صورت جراحی باز و بسته انجام دهد.
انواع جراحی مغز و جمجمه در این حوزه شامل:
- جراحی کرانیوتومی
- جراحی کرانیوپلاستی
- جراحی ضایعات عروقی
- جراحی تومورهای مغزی
- جراحی آندوسکوپی مغز
- جراحی شانت گذاری
انواع جراحی ستون فقرات در این حوزه شامل:
- جراحی دیسککتومی
- جراحی فیوژن ستون فقرات
- جراحی آندوسکوپی ستون فقرات
- جراحی میکروسکوپی ستون فقرات
چه بیماری هایی در حیطه کار جراح مغز و اعصاب است؟
جراح مغز و اعصاب یک فوق تخصص در زمینه جراحی است. این پزشکان پس از بررسی های متعدد و تعین نوع بیماری، در صورتی که تشخیص دهد برای بهبودی حال بیمار، عمل جراحی لازم است در این صورت بسته به نوع و شدت اختلال ایجاده شده از انواع روش های جراحی مغز و ستون فقرات برای درمان بیماری خود استفاده می کند. از جمله بیماری هایی که در حیطه کاری جراح مغز و اعصاب است شامل:
تومورهای مغزی و نخاعی
به رشد غیرطبیعی توده های اضافی در مغز و نخاع تومور مغزی و نخاعی می گویند. این توده های اضافی با گذشت زمان در حال رشد هستند و با فشاری که بر فضای جمجمه و ستون فقرات وارد می کنند سبب اخلال در عملکرد مغز و نخاع می شوند به همین جهت سریعا باید تحت جراحی تومورهای مغزی قرار بگیرند. جراح مغز و اعصاب بسته به نوع و شدت تومور نوع جراحی تومور را بر می گزیند.
نمونه برداری از تومورهای مغزی یا بیوپسی
نمونه برداری از بافت تومور یکی از روش های تشخیص بیماری است که توسط جراح مغز و اعصاب صورت می گیرد. زمانی از این روش تشخیصی برای تعیین تومور استفاده می شود که پزشک پس از بررسی های کامل از وجود تومور آگاه است اما برای اینکه بتواند از بین انواع روش های جراحی بهترین نوع را انتخاب کند لازم دارد که نوع بافت تومور را تشخیص دهد. در این صورت از روش بیوپسی استفاده می کند تا بدین وسیله نوع بافت تومور از نظر بدخیم وخوش خیم بودن مشخص شود.
ضربه مغزی
در صورتی که در هنگام وارد شدن ضربه به جمجمه، علاوه بر شکستگی فشار زیادی بر مغز وارد شود در این صورت ممکن است این ضربات سبب آسیب به عروق مغزی و بافت لایه های احاطه کننده مغز باشد. در چنین حالتی بیمار باید سریعا تحت نظر قرار گرفته شود تا جهت پیشگیری از آسیب به مغز، عمل جراحی مغز برای این افراد صورت بگیرد.
جراحی اختلالات ستون فقرات
جراح مغز و اعصاب علاوه بر اینکه در حوزه مغز و اعصاب تخصص دارد با گذراندن دورهای تخصصی قادر است به تشخیص و درمان و جراحی انواع اختلالاتی از قبیل دیسک کمر، انواع کمردرد و تنگی کانال نخاعی بپردازد.
اختلالات عروقی مغزی
بیماری عروق مغزی نوعی دیگری از مشکلات مغزی که تشخیص و درمان چنین اختلالی تنها توسط جراح مغز و اعصاب صورت می گیرد. چون اغلب این اختلالات مغزی ممکن است سبب بروز سکته مغزی در بیمار شود از این رو برای درمان چنین اختلالی پیشنهاد می شود بیمار هر چه سریعتر تحت جراحی مغز قرار بگیرد.
عفونت های مغز و نخاع
مننژیت، آنسفالیت از جمله شایع ترین عفونت های مغز و نخاع هستند که این بیماری بیشتر در افراد با سیستم ایمنی ضعیف رخ می دهد و موجب اختلالات شدیدی در بیمار می شود که جراح مغز و اعصاب در اغلب مواقع قادر است به کمک روش های درمانی غیر جراحی به درمان این اختلالات بپردازد.
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
آیا جراح مغز و اعصاب در جراحی ستون فقرات نیز تخصص دارد؟
ستون فقرات یکی از حیاتی اجزای بدن است زیرا علاوه بر پیشتیبانی از بدن، وظیفه محافظت از نخاع را بر عهده دارد. طناب نخاعی یکی از حساس ترین اجزای بدن است که با عبور کردن از عضلات و رباط ها و استخوان های کمر امکان ارتباط با مغز و دیگر بخش های بدن را فراهم می کند از این رو می توان گفت مهره های ستون فقرات به گونه برروی یکدیگر قرار گرفته که از طناب نخاعی محافظت کنند.
برای درمان اختلالات ستون فقرات گروهی مختلفی پزشکان هستند که در این زمینه تخصص دارند که در این میان جراح مغز و اعصاب و جراح ستون فقرات با تخصصی که در زمینه ستون فقرات و نخاع برعهده دارد می توانند علاوه بر انجام جراحی بروی مغز، جراحی بروی نخاع و عروق خونی مغز و نخاع به درمان و جراحی این اختلالات نیز بپردازد.
البته در مواردی ممکن است جراحی ستون فقرات با همکاری هر دو گروه انجام شود تنها تفاوتی که اینگونه جراحان با یکدیگر دارند، این است که جراحان مغز و اعصاب تخصص بهتری در زمینه ی نخاع دارند بهتر می توانند به درمان اختلالات ستون فقراتی که مربوط به نخاع می شود، بپردازند. از این رو بهتر است برای درمان اختلالاتی همچون تنگی کانال نخاعی، دیسک های ریخته شده بر روی نخاع به یک جراح مغز و اعصاب مراجعه کرد. اما با این وجود یک جراح مغز و اعصاب و ستون فقرات میتواند به تشخیص و درمان و جراحی اختلالاتی از قبیل موارد زیر بپردازد:
- تنگی کانال نخاعی
- اختلالات دیسک بین مهره ای کمر و گردن و ناحیه توراسیک
- لغزندگی مهره های ستون فقرات
- اسکولیوز یا انحراف ستون فقرات