جراحی تومورهای قاعده جمجمه

نویسنده: دکتر علیرضا شیخی

انتشار :۰۶ مرداد ۱۳۹۸

قاعده جمجمه کدام قسمت از جمجمه است؟

قاعده جمجمه پنج استخوان دارد.و ساختمانش بسیار پیچیده است زیرا رگ ها و اعصاب مختلفی از این بخش عبور کرده است.قاعده جمجمه در قسمت پشت چشم و استخوان بینی قرار دارد.

تومور قاعده جمجمه چیست؟

هر نوع زائده ای که در قسمت قاعده جمجمه یا حتی اطرافش وجود داشته باشد تومور است که دو نوع خوش خیم و بد خیم دارد در هر صورت نیاز به پاک سازی و جراحی دارد.متداول ترین علت جراحی قاعده جمجمه تومور است و از آنجایی که این نوع جراحی بسیار پرریسک و خطرناک است.برای انجام این جراحی پزشک باید دقت و مهارت بسیار بالایی داشته باشد.

در چه مواردی پزشک تشخیص می دهد که بیمار نیاز به جراحی دارد؟

درگیر شدن به این بیماری با علائم مختلفی خودش را نشان می دهد که به نوع تومور اینکه خوش خیم و بدخیم باشد اندازه آن و یا حتی ناحیه ای که وجود دارد بستگی دارد این علائم عبارتند از

احساس سرگیجه شدید
اختلال در بینایی تاری دید
گز گز و بی حسی صورت
اختلال شنوایی
سردرد های مکرر و شدید
ضعیف شدن عضلات صورت
بسته شدن راه تنفسی بینی

جراحی قاعده جمجمه

زائده هایی که در قاعده جمجمه بوجود می آید به اسم تومور شناخته شده است برای برداشتن آن باید جراحی انجام شود اگر در قسمت در دسترس پزشک باشد از بینی یا دهان یا ایجاد یک برش کوچک بالای ابرو آندسکوپ که همان ابزار جراحی است را وارد کرده و جراحی راشروع می کند.برای جراحی توده های بزرگ و در قسمت غیر قابل دسترس باید جراحی باز انجام شود.

دو روش موجود در جراحی های قاعه جمجمه

به طور کلی دو نوع جراحی قاعده جمجمه وجود دارد یکی جراحی به وسیله آندسکوپ یکی جراحی باز که انجام دادن این جراحی ها به ناحیه ای که تومور وجود دارد و نوع و اندازه توده بستگی دارد.

*اولین نوع جراحی قاعده جمجمه جراحی به وسیله ی آندسکوپ است: در این روش نیاز به باز کردن کامل جمجمه نیست بلکه پزشک یک برش کوچک ایجاد کرده یا ازطریق بینی یا دهان ابزار جراحی آندسکوپ را وارد کرده و جراحی را شرو و تومور را خارج می کند.

ابزار این جراحی میله ی آندسکوپ است که سرش یک دوربین کوچک و نور تعبیه شده است که باعث می شود جراح دید کافی به داخل جمجمه داشته باشد قبل از انجام جراحی باید بیمار ام آر آی انجامدهد تا پزشک تشخیص دهد که تومور دقیقا در کدام قسمت جمجمه قرار گرفته همینطور بعد از اتمام جراحی و پاکسازی جمجمه از توده باید ام آر آی انجام داد تا پزشک متوجه شود آیا جراحی موفقیت آمیز بوده و تومور کامل خازج شده است یا خیر.

*دومین نوع جراحی قاعده جمجمه جراحی بازاست که از گذشته مرسوم بوده و روش سنتی جراحی قاعده جمجمه است:در این نوع روش جراحی برش بزرگی در قسمت کاسه سر ایجاد می شود زیرا تومور در قسمت در دسترس پزشک قرار ندارد

حتی ممکن است بخشی از استخوان جمجمه تراشیده شود تا بتواند دسترسی کامل به توده داشته باشد.برای دید بهتر و کامل پزشک از میکروسکوپ نیز استفاده می کند.

نحوه عمل جراحی تومور قاعده جمجمه

جراحی تومور قاعده جمجمه یکی از جراحی های حساس و مشکل مغز و اعصاب به حساب می آید به همین سبب اگر جراح مغز و اعصاب درهنگام درآوردن تومور دقت و تخصص کامل را نداشته باشد ممکن است صدمات جبران ناپذیری از جمله فلج شدن صورت و یا حتی در برخی موارد موجب مرگ بیمار شود. در ابتدا پزشک با معاینه بیمار و آزمایشاتی از قبیل سی تی اسکن، ام آر آی، آنژیولوژی برای تشخیص بیماری را بکار میبرد تا با تشخیص درست نوع تومور روش مناسب جراحی جمجمه را انتخاب کند. انجام این عمل با همکاری دو تیم متخصص از جمله متخصصین مغز و اعصاب به همراه متخصص گوش و حلق و بینی برای دسترسی به بینی و سینوس ها و گوش میانی انجام میگیرد. علاوه بر وجود تیم متخصص وجود ابزار و وسایلی از جمله میکروسکوپ و آندوسکوپ امکان دسترسی به تومور امکانپذیر شده است. برای مثال برای درمان تومورهای هیپوفیز از روش آندوسکوپی استفاده می شود بدین طریق از راه بینی به تومور دسترسی پیدا می کنند. همچنین امروزه با کشف روش جراحی کرانیوتومی دسترسی به تومورها را امکان پذیرتر کرده است.کرانیوتومی عمل جراحی مغز باز است که در آن قسمتی از جمجمه برای دسترسی راحتتر به مغز برداشته می شود.

بهبود زخم جراحی چقدر طول می کشد؟

دوره نقاهت پس از انجام عمل جراحی درهر فردی متفاوت است. بستگی به سلامت عمومی بیمار دارد برای مثال افرادی که مبتلا به دیابت هستند در روند بهبود زخم ها کمی با مشکل روبه رو هستند. ولی این دوره بهبودی برای افرادی که بیماری خاصی ندارند و مراقبت های پس از عمل را به طورکامل رعایت می کنند به طور متوسط دوهفته خواهد بود.

مراقبت های پس از انجام جراحی قاعده جمجمه

به دلیل سنگین بودن این عمل نیاز به مراقبت های ویژه ای دارد حتما به توصیه های پزشک خود برای هرچه بهتر شدن خود توجه کنید.

داروهای تشنج و داروهای آنتی بیوتیک خود را به طور منظم و در سرموعد مصرف کنید.
پانسمان خود را تا یک هفته پس از عمل به طور منظم تعویض کنید. حدالمکان سعی کنید جای زخم خود را تمیز و خشک نگه دارید.
برای کاهش درد میتوانید از مسکن برای تسکین درد خود استفاده کنید.
استفاده از سیگار در این دوران ممنوع می باشد.
از انجام ورزش و فعالیت های سریع خودداری کنید.
تا زمانی که بهبودی کامل بدست نیاورده اید از رانندگی کردن در این دوران بپرهیزید
تا 3-4 روز اول عمل ، از استحمام کردن بپرهیزد.

نکات مهم پس از عمل جراحی تومور جمجمه

سردرد های و سرگیجه ها پس از عمل کاملا طبیعی هستند

ممکن است پس از عمل دچار سردرد، سرگیجه (به صورت سیاهی رفتن چشم ها) شوید. اصلا نگران این گونه سردردها نباشید. سردرهای پس از عمل همراه با تهوع و استفراغ کاملا طبیعی هستند که برای درمان این موارد میتوانید از انواع مسکن که پزشکتان تجویز کرده است میل کنید. البته به این نکته توجه کنید که سردرها معمولا شدید و غیر قابل کنترل نیستند، در صورتی که سردرد شدید و غیر قابل تحملی را تجربه کردید حتما با پزشک خود صحبت کنید.

مراقب باشید ضربه ای به سرتان وارد نشود

حتی ضربه باشدت بسیار کم نیز ممکن است سبب خونریزی مغزی شود. زیرا پس از باز کردن جمجمه و جراحی روی مغز، عروق خونی مغز آسیب پذیر میشوند و احتمال خونریزی در این حالت بالاتر میرود.

تشنج های پس از عمل را جدی بگیرید

بیماران مبتلا به تومور،چه قبل چه بعد از عمل ممکن است دچار تشنج شوند.تنها توصیه ما برای پیشگیری از حملات تشنج در این دوران استفاده منظم از داروهای تشنج است.