با ساختمان جمجمه بیشتر آشنا شوید

برای اینکه با ساختار قاعده جمجمه بیشترآشنا شوید، لازم می دانم ابتدا به تشریح ساختار جمجمه بپردازیم. جمجمه دارای ساختار استخوانی است، شامل دو گروه اصلی، گروه اول(شامل استخوانهای پیشانی، آهیانه ای، گیجگاهی) که به جمجمه مغزی و یا به اصطلاح عامیانه کاسه سر معروف است؛ نقش اصلی جمجه مغزی حفاظت و نگهداری ازمغز است. گروه دوم استخوان جمجمه، استخوان چهره را تشکیل می دهد. از جمله تفاوت های استخوان های صورت و جمجمه مغزی در تعداد استخوان های آنهاست، استخوان مغز از هشت استخوان و استخوان صورت از 14 عدد استخوان تشکیل شده اند.

آناتومی قاعده جمجمه

پس از شناسایی ساختمان جمجمه حالا درک بهتری ازقاعده جمجمه خواهید داشت. قاعده جمجمه در پایین ترین بخش جمجمه یعنی دقیقا برروی سینوس ها، بینی و گوش میانی قرارگرفته است. تعداد زیادی از رگهای خونی در این بخش قرار دارند که کار خون رسانی به مغز را انجام میدهند، به همین جهت میتوان گفت قاعده جمجمه یکی از مهم ترین ارکان های مغز به حساب می آید. به دلیل قرار گیری قاعده جمجمه برروی سینوس وبینی و گوش میانی، با ایجاد اختلال و تومور در هرکدام از این اندام ها قاعده جمجمه نیز درگیر خواهد شد.  

متداول ترین تومور های قاعده جمجمه

• تومورهای هیپوفیز
• تومور متاستازها
• تومور ملانوما
• تومور کارسینوم عصبی عضلانی
• تومور کارسینوم آدنوئید کیستیک
• تومور کلستئاتوم
• تومور مننژیوم (شایع ترین تومور قاعده جمجمه)
• تومور آدنوکارسینوما
• تومور کارسینوم موکوپیدرموئید
• تومورهای سلولی میلوما / پلاسما

 

تومورهای قاعده جمجمه جزء کدام دسته از تومورها محسوب می شوند؟

متخصصان مغز و اعصاب با مطالعه و تحقیق برروی بیمارانی که به این تومور مبتلا بودند به این موضوع پی بردند که با جراحی تومورهای مغزی و درمان تومورهای قاعده جمجمه میتوان این نوع تومورها را نیز درمان کرد زیرا تومورهای قاعده جمجمه جز این تومورها محسوب می شوند.

این تومورها عبارتند از:

• تومورهایی که در نواحی سینوس ها قرار دارد از جمله سینوس های اسفنوئید و سینوس اتموئید که در اطراف بینی قرار گرفته اند.
• تومورهای که در ناحیه چشم از جمله حفره اوربیت چشم
• تومورهای غده هیپوفیز

• تومورهای ناحیه عقبی جمجمه
• تومورهای ناشی از عفونت
• انواع تومورهای قاعده جمجمه

بعضی از تومور ها بد خیم و بعضی از تومور ها خوش خیم هستند و اینطور نیست که همه تومورها بد باشند . مثل سرطان که هم سرطان خوش خیم دارد هم سرطان بدخیم . نحوه ی شناسایی تومور خوش خیم و بدخیم علائم آن است .

این تومورها همانند دیگر تومورهای بدن شامل دودسته تومورهای خوش خیم و بدخیم میشود. 

تومورهای خوش خیم قاعده جمجمه:

آمار در مورد تومورهای قاعده جمجمه نشان می دهد که اکثر تومورهای قاعده جمجمه جز تومورهای خوش خیم محسوب میشوند. از جمله تومورهای خوش خیم میتوان، تومورهای حفره چشم، تومورهای ناحیه هیپوفیز، تومورهای ناحیه مغزی مخچه ای همانند نورینوم آکوستیک را نام برد. خوشبختانه بیماران مبتلا پس از برداشتن تومور مشکلی نخواهند داشت و دوباره به زندگی عادی خود بازخواهند گشت.

تومورهای بدخیم قاعده جمجمه:

از جمله مهم ترین تومورهای بدخیم این ناحیه میتوان به تومورهای متاستاتیک اشاره کرد.این تومورها از نواحی مختلفی از قبیل بینی یا سینوس ها به قاعده جمجمه حمله ور میشوند. بیماران مبتلا به این تومور برای درمان بیماریشان، علاوه بر برداشتن تومور نیاز به انجام رادیوتراپی نیز خواهند داشت.

 

علایم تومورهای قاعده جمجمه

مشکل بزرگی که بیماران مبتلا به تومور با آن مواجه هستند؛ این است که تازمانی که تومور به اندازه کافی بزرگ نشده باشد هیچ علایمی در فرد ملاحظه نمی شود.
بسته به محل قرارگیری تومورها علایم بیماری متفاوت می باشد.این علایم عبارتند از:

• درد و بی حسی و احساس ضعف در ناحیه صورت 
• سردردهای و سرگیجه های مکرر
• اختلالات سینوسی مکرر
• کاهش حس بویایی و بینایی
• کاهش شنوانی و زنگ زدن گوش
• دشواری در تنفس و تنگی تنفس

• انسداد بینی و خفگی مکرر
• احساس خستگی و از دست دادن صدا

 

عوامل ابتلا به تومور های قاعده جمجمه

عوامل زیادی وجود دارد که ممکن است ابتلا به تومور قاعده جمجمه را افزایش دهد .تومور های قاعده جمجمه نادر هستند ، ولی تعیین عوامل ابتلا به آن مشکل است . در ادامه چند عامل که باعث ایجاد تومور قاعده جمجمه میشود را بیان می کنیم :

• در معرض اشعه های خطرناک قرار گرفتن
• در معرض گرد وغبار چوب قرار گرفتن
• کار با فلز
• کار با چرم

عواملی که در بالا ذکر شد روی بینی وسینوس ها تاثیر گذاشته و کم کم این عوامل باعث شروع بیماری می شود .

یکی از دلایل این بیماری میتواند وراثتی باشد یعنی پدر یا مادر ابتلا به تومور قاعده جمجه بودند .که متخصصین ژنتیک درمان آن را برعهده دارند .

بیماریهای قاعده جمجمه

بیماریهای چشم

چشم در زندگی انسان نقش مهمی دارد درقسمت جلویی قاعده جمجمه از سقف حفرات چشمی تشکیل شده است.  چشمها، ابروها و ساختار استخوانی پیشانی و حدقه چشم در زیبایی انسان نقش بسزایی دارد . بنابر این در جراحی قاعده جمجمه باید با درنظر گرفتن فاکتورهای متعددی فراتر از درمان خود ضایعه انجام شود .

تومورهای چشم

تومور های چشم باعث درگیری همزمان عناصر چشم و مغز میشوند .تومورهای قسمت پشتی چشم با باز شدن جمجمه در دسترس قرار می گیرد .

شکستگی های حدقه چشم

در  شکستگی های حفره چشم، باید دقت کرد که اگر تیکه شکسته شده به مفز آسیب بزند باید برداشته شود و بعد از برداشتن آن قسمت بازسازی شود .

 بیماریهای سینوسهای اطراف بینی

بین دو حفره ی چشم سینوسهایی اطراف بینی قرار دارد که در آنها هوا جریان دارد.

 

 

مقالات خواندنی:

جراحی صرع

درمان تومورهای قاعده جمجمه

شاید از همان ابتدا با خواندن این مقاله این موضوع ذهن شما را درگیر کند که آیا تومورهای قاعده جمجمه درمان میشود یا خیر؟ قاعده جمجه به دلیل نقش حیاتی که در روند خونرسانی به مغز را دارد یکی از خطرناکترین و مشکلترین عمل های  جراحی مغز به حساب می آید و موفقیت این عمل وابسته به سرعت عمل و دقت جراح مغز و اعصاب دارد، زیرا کوچیکترین اشتباهی در این عمل ممکن آسیب های جبران ناپذیری به فرد بیمار وارد کند. در سالیان گذشته افرادی که مبتلا به بیماری میشدند هیچ راه درمانی برای آنها وجود نداشت زیرا به دلیل نبود تجهیزات و امکانات لازم جراحان فقط میتوانستند به سطح مغز دسترسی پیدا کنند. خوشبختانه امروزه برای انجام این نوع جراحی جمجمه، از بینی، گوش میانی یا سینوس ها استفاده کرده و به سطح مغز دسترسی راحتی دارند. همچنین برای انجام این جراحی، تیم پزشکی و متخصصان حلق و بینی نیز همکاری میکنند تا عمل با موفقیت بیشتری انجام شود.

چگونه میتوان به تومور ها دسترسی پیدا کرد ؟

برای دسترسی به تومور ها میتوان با استفاده از میکروسکوب و آندوسکوپ دسترسی پیدا کرد .با این روش ها امروزه جراحی های سخت هم امکان پذیر هستند .مثلا برای تومور های هیپوفیز با روش آندوسکوپی که از طریق سینوس های پارانازال و بینی دسترسی داشت و به راحتی امکان پذیر است . یا مثلا تومور هایی که در قسمت قاعده جمجمه رشد میکنند میتوان با استفاده از میکروسکوب دسترسی پیدا کرد . با استفاده از این روش ها بیمار بهبود می یابد ،امروزه با روش کرانیوتومی یا برداشتن جمجمه و دسترسی به قاعده ی جمجمه و برداشتن تومور از قسمت کف جمجمه بوسیله ی آندوسکوپ، به بسیاری از این تومور ها دسترسی امکان پذیر شده است.

جراحی تومور قاعده جمجمه

با مشخص شدن مکان دقیق تومور در قاعده جمجمه میتوان جراحی دقیق و موثر تری داشت ، جراحی بخشی از درمان است . در جمجمه رگ های خونی و عصب های حساسی وجود دارد که نیاز به جراح با تجربه ای دارد که با استفاده از تکنیک ها یبروز تری جراحی را انجام دهد .

 

روش های جراحی قاعده جمجمه

جراحی باز

همه ی بیماران قاعده جمجمه بدون جراحی قابل درمان نیستند. آندوسکوپی نقش خیلی مهمی برای تشخیص و جراحی دارد . برای باز کردن جمجمه میتوان خود جمجمه را باز کرد یا از راه حفره بینی یا دهان میتوان به قاعده جمجمه رسید .

 

آندوسکوپی

ازآندوسکوپی برای کاهش عوارض جراحی  و کوتاه کردن زمان جراحی استفاده میشود .  آندوسکوپی بیشتردر جراحیهای هیپوفیزبکار برده می شود .  اما امروزه میتوان از آن برای دسترسی به قسمت های مختلفی از قاعده جمجمه استفاده کرد.  با کمک آندوسکوپی می توان از داخل بینی به جمجمه و گردن در پشت قاعده جمجمه دسترسی داشت .