دمانس یا زوال عقل چیست؟
دمانس در لغت به معنای اختلال شدید در ظرفیت فکری دراثر ازدست دادن یا آسیب سلول های عصبی مغزی می باشد.دمانس یا زوال عقلی جزو اختلالات عصب شناسی است که موجب اختلال در تفکر، حافظه و استدالال فرد می شود.این بیماری زمانی رخ می دهد که قسمت هایی از مغز که در یادگیری ، حافظه ، تصمیم گیری کاربرد دارند، آسیب ببینند و یا تخریب شوند. برخی دمانس را بانام فرسایش مغز یاد می کنند زیرا دمانس بیماری است که به دنبال از بین رفتن سلول های عصبی آغاز می شود.از شایع ترین عارضه ای که علت اصلی آن دمانس است میتوان به آلزایمر اشاره کرد که حدود60تا 80درصد افراد مبتلا به زوال عقل مبتلا به آلزایمر می باشند.
دلایل بروز دمانس یا زوال عقل
سابقه ابتلا به انواع اختلالات نورولوژیکی همچون آلزایمر ، بیماری پارکینسون، بیماری هانتینگتون و...
اختلالات عروقی که گردش خون در مغز را تحت تاثیر قرار می دهد
آسیب های وارد به مغز همچون تصادفات و ضربه، صدمه
عفونت در سیستم عصبی مرکزی
افزایش بیش از حد مایع در مغز
استعمال دخانیات و مواد مخدر و مصرف الکل
انواع دمانس یا زوال عقلی
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر یکی از شایع ترین انواع زوال عقل می باشد که از ویژیگی های مهم این بیماری شکل گیری توده های تئو و پلاک آمیلوئید در مغز است که تغییرات مغزی علت اصلی این بیماری می باشد. از علائم این بیماری عبارتند از دشواری در به یاد آوردن نامها، حوادث و مکالماتی که فرد اخیرا شنیدهاست. در میان علائم اولیهی بیماری آلزایمر، آشفتگی و افسردگی نیز مشاهده میشوند. بعضی علائم که بعدها پدیدار میشوند عبارتند از: ضعف در قضاوت، اختلال در ارتباطات، سردرگمی، افسردگی، عدم تمرکز، مشکل در صحبت کردن، راه رفتن و بلع و تغییر رفتار.
زوال عقلی عروقی یا وسکولار
زوال عقل عروقی که به عنوان دمانس پس از سکتهی مغزی نیز شناخته شده، برخی از علائم زوال عقل عروقی عبارتند از قضاوت نامناسب، از دست دادن انگیزه، سکتهی مغزی یا خونریزی در مغز. تعداد، محل و اندازهی آسیبهای مغزی تعیین خواهد کرد که عملکرد فیزیکی و تفکر بیمار تا چه حد تحت تاثیر قرار میگیرد.
زوال عقل با اجسام لویی
بیماران مبتلا به دمانس با اجسام لویی دشواری در تفکر و کاهش حافظه دارند، علامتی که در بیماری آلزایمر نیز دیده میشود. با این حال، این نوع دمانس نشانههای دیگری هم دارد از قبیل توهم بصری، اختلالات خواب، عدم تعادل در راه رفتن، کندی و سایر ویژگیهای حرکتی پارکینسونی است.
بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:
بیماری هانتینگتون
بیماری هانتینگتون یک اختلال پیشرونده مغزی است که باعث حرکات کنترل نشده، مشکلات عاطفی و از دست دادن توانایی تفکر و شناخت می شود. علائم بیماری هانتینگتون معمولاً باعث اختلالات حرکتی، شناختی و روانی مشخص میشود با طیف وسیعی از علائم و نشانهها رخ میدهد.
زوال عقل مختلط
در زوال عقل مختلط، اختلالات با بیش از یک علت زوال عقل مرتبط هستند مانند آلزایمر و زوال عقل عروقی، که به طور همزمان در مغز رخ میدهند. برخی مطالعات نشان میدهند که زوال عقل مختلط شایعتر از گذشته است.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون حاصل تخریب تدریجی سلولهای عصبی در بخشهایی از مغز میانی است که کنترلکنندهی حرکات بدن است. این بیماری سبب بروز علائمی همچون احساس ضعف یا سفتی در یکی از اندام ها، احساس لرزش در دست ها و... می باشد.
فلج فوق هسته ای پیش رونده
این نوع زوال عقل یک اختلال شایع مغزی است که ممکن است به بالای ساقهی مغز آسیب برساند. این منطقه در بیماری پارکینسون نیز تحت تاثیر قرار میگیرد و ممکن است مشکلات حرکتی را توضیح دهد. حرکات چشم به طور خاص تحت تاثیر قرار میگیرند، و این مشکل منجر به محدودیت تحرک چشم میشود.