گودی کمر یا لوردوز چیست ؟

لوردوز یا گودی کمر

ستون مهره ها از روی هم قرار گرفتن تعدادی مهره تشکیل شده است که هنگامی که به ستون مهره ها از جلو نگاه کنیم مهره ها در یک خط صاف و عمود قرار گرفته اند اما در قسمت مهره های سینه ای طوری قوس دارند که گوژ و تحدب آنها به سمت عقب است و مهره های گردنی و کمری طوری قرار گرفته اند که گوژ و تحدب آنها عموما به سمت جلو می باشد.وجود این انحنا در ستون فقرات امری طبیعی می باشد اما در صورتی که ، این تحدب وگوژ بیش از مقدار طبیعی خود باشد به اصطلاح لوردوز یا گودی کمر می گویند. واژه لوردوز در لغت به معنای انحنای رو به داخل ستون مهره های کمر و گردن اشاره دارد.

انواع انحنای ستون فقرات

• اسکولیوز: اانحراف ستون فقرات که همواره غیرطبیعی است و به اصلاح آن را کج پشتی نیز مینامند.
• لوردوز: به انحنای رو به داخل مهره های کمر دقیقا بالای باسن را لوردوز یا کاوپشتی می گویند.
• کیفوز: به انحنای رو به بیرون مهره های سینه کیفوز یا گوژ پشتی می گویند.

دلایل بروز گودی کمر یا لوردوز

گودی کمر میتواند در هر سنی رخ دهد اما در شیوع آن در نوجوانان و سالمندان بیشتر می باشد قوس کمر به دلایل مختلفی بروز می کند که از شایع ترین دلایل بروز آن عبارتند از:
قرارگیری نامناسب وضعیت بدن و نحوه غلط در وضعیت نشستن، ایستادن و خوابیدن
بروز انواع اختلالات ستون فقرات همچون، دیسک کمر و جسم غیرطبیعی در بین مهره ها
-بروز گودی کمر در هنگام تولد نوزاد
-وارد شدن ضربه به ستون فقرات
-وجود اختلالات مادرزادی در ستون فقرات
-پوکی استخوان
-چاقی و اضافه وزن
-زایمان های مکرر

عوارض بروز گودی کمر

• برآمدگی شکم
• کوتاه شدن قد
• وارد شدن فشار به ریشه های عصبی
• کشیدگی در لگامنت طولی قدامی
• کم شدن میزان تحمل پذیری
• تنگی در فضای خلفی دیسک
• نداشتن توانایی عضلانی
• تنگ شدن قسمت سوراخ های بین مهره ها که امکان دارد عروق مربوط به عصب را تحت فشار قرار دهد
• کم شدن فشار داخلی شکم به دلیل ضعف در قسمت عضلانی شکم
• ساخت محلی مناسب برای به وجود آمدن آسیب های ناحیه کمر (فتق دیسک)

در این بین نقش عضلات شکم، بازکننده های مفاصل پا ها و عضله ی بزرگ  قرار گرفته در پشت باسن ، در به وجود آمدن گودی کمر نقشی پرنگ تر از بقیه عضلات را ایفا می کنند.

در برخی مواقع خم شدن به جلو و عقبق لازم است این کار سبب گردش خون بهتر و انعطاف پذیری بهتر ستون مهرها می شود. در صورتی که مجبور به حفظ وضعیت خود به مدت طولانی شوید به کمر شما فشار وارد میکند.

برای مثال در کار های مانند جارو کشیدن جارو دستی یا بلند کردناجسام قوس طبعیی کمر از بین می رود به همین دلیل نیز افرادی که مجبور به دولا نگه داشتن کمر خود بیشتر از افراد دیگر به کمر درد مبتلا می شوند.

تشخیص گودی کمر یا لوردوز به چه روشی؟

انحنای بیش ازحد گودی کمر از طریق معاینه فیزیکی قابل تشخیص است و معمولا جهت تشخیص دقیق شدت انحنای لوردوز از طریق تصویربرداری هایی همچون، ام آرآی و سی تی اسکن نیز استفاده می شود. اما برای اینکه در منزل متوجه شوید که گودی کمر دارید لازم از به یک دیوار صاف تکیه دهید به صورتی که پشت، باسن، کتف ها و پشت سر در تماس با دیوار باشد. در این حالت که قرار دارید به آرامی دست خود را از فضایی که ما بین کمر و دیوار به  وجود آمد رد کنید یا از کسی بخواهید که این کار را برای شما انجام دهد. در صورت معمولی بودنت دست نباید به طور کامل از پشت شما عبور کند. اگر از این روش به نتیجه ای نرسیدید به پزشک مراجعه کنید.

درمان گودی کمر یا لوردوز

بسته به نوع وعلت بوجود آورنده آن ، روش درمانی آن نیز متفاوت می باشد. در مواردی نیز ممکن است با درمان کردن علت بوجود آورنده گودی کمر، از شدت لوردوز یا گودی کمر نیز کم کرد. هدف از درمان گودی کمریا لوردوز، بازگرداندن دامنه حرکتی به حالت طبیعی و درمان قوزکمر می باشد که روش های درمانی در گودی کمر یا لوردوز می توان به :

1. اولین اقدام در درمان اختلال گودی کمر، اصلاح وضعیت قرارگیری نامناسب بدن می باشد که این موضوع در نوجوانان مبتلا به لوردوز بسیار کارساز بوده و از بدتر شدن وضعیت و شرایط بدن جلوگیری می کند.
2. در صورتی که بیمار درد و ناراحتی درناحیه پشت و کمر خود ملاحظه کند؛پزشک برخی داروهای غیراستروئیدی ضدالتهاب را برای بیمار تجویز خواهد کرد.
3. انجام حرکات ورزشی مخصوص از موثر ترین روش های درمانی در اصلاح لوردوز می باشد این حرکات باعث کاهش گودی کمر در فرد خواهد شد.که تمام برنامه های ورزشی توسط فیزیوتراپ ارائه می شود.
4. استفاده از کمربندهای مخصوصی که برای این بیماران ساخته شده است؛ این کمربندها علاوه بر اصلاح قوس کمر، از بدتر شدن شرایط بیمار پیشگیری می کند.
5. درصورتی که روش هایی که در بالا به آن اشاره شد موفقیت آمیز نباشد، در این صورت عمل جراحی به عنوان آخرین راه برای درمان گودی کمر پیشنهاد می شود.که عمل جراحی با قرار دادن میله فلزی ، قلاب ها یا پیچ هایی در ستون فقرات انجام می شود.در مواردی نیز ممکن است جراح از گرافت استخوان یا پیوند استخوان برای یاری رساندن به رشد سلول های استخوانی جدید و پایدار بهره بگیرد.

حرکات زیر برای درمان گودی کمر مناسب است

1. بر روی تشک های سفت یا روی سطوح سخت بخوابید
2. در هنگام خواب به پشت زانو هایتان را خم کنید
3. برای بیدار شدن از و پایین آمدن از تخت یا بلند شدن به یک طرف بچرخید.
4. در زمان خوابیدن پاهایتان را به یک سمت خم کنید
5. از خم شدن و بلند کردن وسایل خودداری کنید
6. از نشستن بر روی مبل های نرم جلوگیری کنید
7. از کفش های پاشنه بلند استفاده نکنید
8. برای برداشتن اشیا زانو هایتان را خم کنید و پس از آن وسیله مورد نظر را بلند کنید و تا جای ممکن چسبیده به سینه و بالاتر از کمر خود نگه دارید.
9. از بلند کردن وسیله های سنگین جدا خودداری کنید و از دیگران کمک بگیرید
10. بر روی صندلی به صورتی بنشینید که زانو شما بالاتر از ران ها قرار گیرد
11. از انجام دادن کار هایی که باعث می شود درد شما زیاد شود خودداری کنید
12. اضافه وزن خود را کاهش دهید و سعی کنید رژیم غذایی داشته باشید
13. ورزش و حرکات آموزش داده شده را فراموش نکنید و آنها را مداوم انجام دهید، حتی پس از خوب شدن کامل این حرکات را تکرار کنید.
14. حرکات اصلاحی برای برطرف کردن گودی کمر
15. حرکت کششی عضلات بخش پایین کمر

به پشت درازبخشید و به صورت همزمان دوزانوی خود را از زمین بلند کنید و خم کنید و سپس زانو هایتان را به سینه خود نزدیک کنید مانند تصویر بالا و سپس در حالی که به سمت عقب حرکت می کنید عمل دم را انجام دهید و در هنگام رها کردن پا ها بازدم فراموش نشود این حالت را برای 30 تا 50 ثانیه نگه دارید.

انجام دادن کرانچ شکم

یکی دیگر از این حرکات کرانچ شکم از که با منقبض شدن شکم باعث می شود که انحنای پشتی به حالت طبیعی بازگردد 10 بار این حرکت را تکرار کنید.

1. روی زمین یا سطح سفتی دراز بکشید و مفصل ران با تنه یک زاویه نود درجه بسازد دست هایتان در پشت سرتان قرار گرفته باشد
2. شانه هایتان را از زمین جدا کرده و سینه را به طرف جلو حرکت دهید کمر شما باید با زمین در تماس باشد
3. پس از آن شانه را به عقب آورده و به وضعیت شروع بازگردید

در این حرکت به صورت صحیح  بالا رفتن شانه شما باید 2 ثانیه زمان ببرد و در بالاترین نقطه دو ثانیه مکث کنید و ماهیچه های شکمتان را منقبض کنید و پس از آن کاملاآرام و در مدت زمان دو ثانیه به پایین بر گردید دقت داشته باشید که تمامی مراحل این تمرین باید به اندازه های یکسانی زمان ببرد.

کشش گربه ای

این حرکت یکی از حرکاتی است که به تسکین درد کمر کمک بسزایی دارد و هماهنگی شما در این وضعیت به نحوه قرار گرفتن لگن شما وابسته است. از قرار گرفتن شانه و بازو ها به درستی آگاه شوید پس از آن باسن خود را به عنوان مرکز حرکت تصور کنید و بعد ستون فقرات خود را گرد کنید و به سمت سقف بکشید سر خود را پایین بیاورید به صورتی که چانه شما به طرف قفسه سینه شما کشیده نشود و بعد از چند ثانیه مکث کردن قفسه سینه خود را به سمت زمین گود کرده و این به صورتی است که شکم و کمر خود را به سمت بالا حرکت دهید.

انجام حرکت اسکوات

حرکت اسکوات که یک حرکت عالی برای تقویت پایین تنه و ستون فقرات می باشد و سبب افزایش انعطاف پذیری قسمت پایینی کمر و باسن هم می شود و از طرفی که حرکت اسکوات برخی از بزرگترین عضلات بدن ما را به چالش می کشد و درگیر خود می کند. برای سوزاندن کالری های بالا نیز تمرین مناسبی است.

مانند تصویر بالا این تمرین را انجام دهید ابتدا به صورت راست بشینید و زانو هایتان را خم کرده و پس از آن با عقب بردن باسن تنه را به سمت جلو بیاورید و دقت داشته باشید که در این حالت قفسه سینه و سر شما می بایست راست نگه داشته شود و قوس های طبیعی کمر و پشت شما نباید از حالت طبیعی خارج شود.

چرخاندن لگ به حالت نشسته بر روی توپ

بر روی توپ نشسته بنشینید و پاهایتان را کمی بیشتر از عرض لگن باز کنید، شانه ها را عقب بدهید ستون فقرات را در وضعیت خنثی نگه داشته و دست هایتان را زیر سر خود بگذارید تا از سر و گردن خود محافظت کرده باشید و با انقباض عضلات شکم کمر را گرد کرده و لگن خود را بچرخانید.

حرکت لانژ (لانگز)

یکی از پا های خود را به صورت 90 درجه خم کرده و پای دیگر خود را به سمت عقب بکشید و آن را نیز اندکی خم کنید و زانوی خود را بر زمین بگذارید تا توانایی حفظ تعادل خود را داشته باشید.

حرکت کودک

بر روی پاشنه خود نشسته و خم شوید بازو هایتان را تاجایی که توانایی دارید دراز کنید و سعی داشته باشید تا چانه خود را تا نزدیک به پا پایین ببرید سر شما نباید پایین بیاید و باید بین دست های شما قرار بگیرد

اسکات تک پا

این حرکت برای تقویت عضلات ضعیف شما هست و شما در این حرکت نزدیک به یک دیوار قرار بگیرید سپس یک پای خود را بالا آورده و شرو به نشستن بکنید پس از نشستن 10 ثانیه در آ« حالت بمانید و سپس به ارامی به حالت ایستاده برگردین.

انواع دلایل بروز گودی کمر

پزشکان در برخی از موارد علت گودی کمر را تشخیص نمی دهند، امّا علت هایی برای پیدایش های آن وجود دارد

دلایل بروز گودی کمر و عوامل خطرناک در به وجود آمدن آنهاعبارت اند از:

گودی کمر تروماتیک

شاید برای شما سوال باشد که این نوع گودی کمر با انواع دیگر چه تفاوتی دارد ؟

این نوع گودی کمر بر اثر وارد شدن ضربه به ستون فقرات شما ایجاد می شود پوکی استخوان، کهخ سسب ضعیف شدن استخوان های شما می شود درصداین شکستگی را افزایش می دهد

گودی گمر عضلانی

کسانی که دچجار بیماری های عصبی و عضلانی هستند می توانند دچار گودی کمر شودند دیستروفی عضلانی و فلج مغزی جزو دسته از بیماری های عصلانی هستند

گودی کمر از بدو تولد

این نوع گودی کمر که مادرزادی است میتواند به دلیل یک بیماری ارثی به نام آکندرویلازی باشد که بروی رشد غضروف ها تاثیر گذار است. گودی های کمر که از بدو تولد به همراه شما است می تواند به دلایلی که در ایجاد ستون فقرات در زمان کودکی رخ داده است بروز کند.

گودی کمر قدامی

نوع چهارم از دلایل گودی کمر را می خواهم به شما معرفی کنم گودی کمر خلفی یا قدامی می باشد این نوع گودی کمر به دلیل وضعیت ناهموار و نامناسب بدن شما ایجاد می شود. داشتن اضافه وزن و حتی ضعف در عضلات قسمت شکم می تواند خطر ابتلا به گودی کمر را در شما افزایش دهد و این نیز به دلیل وجود هر دو عامل فشار وارده بر روی کمر را افزایش می دهد.

بروز گودی کمر ثانویه

علت بروز این نوع وجود بیماری های دیگر در شما است احتمالا وجود اسین نوع گودی کمر به دلیل برخی بیماری هایستون فقرات مانند اسکولیوز یا هر وضعیتی که بر روی مفصل های ران اثر می گذارد.

گودی کمر پس از جراحی

دلیل بروز این گودی کمر جراحی های صورت گرفته بر  روی ناحیه کمر است مانند لامینکتومی یا ریزوتومی که باعث بروز این بیماری در ستون فقرات است

چاقی

داشتن اضافه وزن علاوه بر بروز مشکلات متعدد سبب بروز گودی کمر نیز می شود و این هم به همین دلیل است که داشتن اضافه باعث می شود که ستون فقرات ما برای ایجاد تعادل در بدن به9 سمت عقب خم شود و این دلیل باعث پدیدار شدن مشکلات ستون فقرات در کمر می شود.

پوکی استخوان

پوکی استخوان (تمرینات مناسب پوکی استخوان) در ما افزایش سن می تواند سبب ضعف در استخوان ها شود و این عوامل امکان دارد که منجر به انهحنای ستون فقرات و گودی کمر شود.

بیشتر در مورد تخصص دکتر علیرضا شیخی بدانید:

جا انداختن دیسک کمر

پیشگیری از گودی کمر یا لوردوز

• -اصلاح شیوه صحیح نشستن و خوابیدن و ایستادن
• -زمان نشستن در صورت امکان یک بالش کوچک برای پرکردن فضای خالی پشت کمر وگودی کمر مورد استفاده قرار دهید.
• -بهترین حالت خوابیدن، حالتی است که یک بالش زیرزانوها قرار بگیرد و از به شکم خوابیدن پرهیز کنید.
• -زمانی که میخواهید طولانی بایستید باید یک پا زمین و یک پای دیگر بروی یک سطح بالاتر قرار گرفته باشد تا از وارد شدن ضربه به ستون فقرات پیشگیری کرد.
• -ورزش و انجام حرکات ورزشی را فراموش نکنید، انجام ورزش وحرکات ورزشی علاوه بر تقویت عضلات از بروز مشکلات و اختلالات ستون فقرات نیز پیشگیری خواهد کرد.
• -از پوشیدن کفش هایی با پاشنه بلند جدا خودداری کنید.