کایفوپلاستی یکی از روش های جراحی ستون فقرات است که با حداقل تهاجم انجام شده و به منظور درمان شکستگی های ستون فقرات و با هدف تثبیت و ثابت نگه داشتن مهره های شکسته، تسکین درد حاصل از شکستگی و کمک به بازگرندادن ارتفاع قبلی مهره ها انجام می شود. ستون فقرات با وجود استخوانی و محکم بودنشان ، اما در صورتی که در معرض فشارها و آسیب های مکرری قرار بگیرد ممکن است دچار شکستگی شده و از حالت طبیعی خود خارج شود. بروز شکستگی در ستون فقرات در ابتدا به صورت ترک های کوچک نمایان می شود اما در صورت درمان نشدن، این ترک خوردگی ها افزایش یافته و تبدیل به شکستگی های عمیق می شود البته عوامل دیگری غیر از وارد شدن فشار و ضربه به ستون فقرات نیز وجود دارد که مهره ها را در معرض آسیب و شکستگی قرار می دهد که از شایع ترین عوامل میتوان به افزایش سن و پوکی استخوان اشاره کرد که یکی از مهم ترین علل شکستگی ها در افراد مسن همین موضوع می باشد. جهت پیشگیری از آسیب های جدی به ستون فقرات و کم کردن درد بیمار در نتیجه شکستگی مهره ها لازم است بیمار هر چه سریعتر مورد جراحی قرار بگیرد یکی از روش های بازسایی و اصلاح این شکستگی کایفوپلاستی یا تزریق سیمان به درون مهره های ستون فقرات است که این جراحی از حداقل تهاجم برخوردار بوده و با تزریق به موقع سیمان استخوانی به درون مهره های ستون فقرات میتوان از بروز خمیدگی و انحراف در کمر جلوگیری به عمل آورد.اگر شما نیز جزو افرادی هستید که جراح ستون فقرات، جراحی کایفوپلاستی را برای درمان بیماریتان به شما پیشنهاد داده است اما اطاعاتی در مورد این جراحی و نحوه انجام آن ندارید شما را به خواندن این مقاله دعوت می نمایم تا با آگاهی و اطاعات کامل خود را برای انجام این جراحی آماده کنید.
جراحی کایفوپلاستی چیست؟
در صورتی که شکستگی های حاصل از پوکی استخوان ، تصادفات رانندگی ، وارد شدن ضربه و آسیب به مهره های ستون فقرات و.... را نتوان از طریق دیگر روش های درمانی غیرجراحی به درمان آن ها پرداخت در این صورت، پزشک روش جراحی را به بیمار خود پیشنهاد می دهد که یکی از پرکاربردترین روش های جراحی در درمان شکستگی ها و ترک خوردگی های ستون فقرات، جراحی کایفوپلاستی است؛که در این بخش از این مقاله سعی داریم تا به تعریف این نوع جراحی ستون فقرات و کاربرد های آن بپردازیم. جراحی کایفوپلاستی یکی از روش های جراحی ستون فقرات است که به منظور بازسایی و ترمیم شکستگی های مهره های ستون فقرات، سیمانی به درون مهره های شکسته تزریق میشود. این نوع جراحی ستون فقرات جزو عمل های کم تهاجمی است زیرا برای انجام آن لازم نیست برش عمیقی در بافت و عضلات ستون فقرات ایجاد شود. همان طور که اشاره شد یکی از مهم ترین کاربردهای جراحی کایفوپلاستی، درمان و اصلاح شکستگی و ترک خوردگی ستون فقرات می باشد. البته به کمک این جراحی نمیتوان تمام شکستگی ها به خصوص شکستگی عمیق که برای درمان آنها نیاز اساسی به کارگذاری پیچ و مهره است استفاده کرد.از جمله مواردی که به وسیله جراحی کایفوپلاستی نمیتوان به درمان آنها پرداخت عبارتنداز:
- اصلاح شکستگی های عمیق ، به طوری که یک قطعه شکسته به طور کامل از محل اصلی خود خارج شود.
- شکستگی های قدیمی و کهنه
- شکستگی هایی که همراه با یک تومور یا ضایعه در ستون فقرات باشد
- شکستگی هایی که با اختلالات خونریزی همراه باشد.
- بیمار نسبت به دارو و مواد خارجی همچون سیمان استخوانی حساسیت داشته باشد
طبق نکاتی که در پارگراف قبلی به آن اشاره شد میتوان اینگونه گفت که به کمک جراحی کایفوپلاستی میتوان شکستگی های ساده تر و سطحی تر را به درمان آنها پرداخت.
از مهم ترین کاربردهای جراحی کایفوپلاستی میتوان به موارد زیر اشاره کرد که عبارتنداز:
- شکستگی های حاصل از پوکی استخوان(رایج ترین علتی که بیمار نیاز به جراحی کایفوپلاستی خواهد داشت)
- شکستگی حاصل از تومورهای خوش خیم ستون فقرات
- شکستگی ها و ترک خوردگی های حاصل از سرطان مغز استخوان
مزیت های جراحی کایفوپلاستی نسبت به جراحی ورتبرپلاستی
از رایج ترین راههای درمان شکستگی مهره های ستون فقرات انجام عمل جراحی است که به وسیله آن میتوان ماده ای خاص و شبیه به استخوان های بدن را به درون مهره های شکسته تزریق کرد ؛ مواد تزریق شونده به درون مهره های ستون فقرات باید از هر لحاظ با بدن سازگاری داشته باشد؛ سیمان استخوانی یکی از پرکاربردترین موادی است که از هر نظر با استخوان های بدن شبیه سازی شده و میتوان به کمک دو روش جراحی کایفوپلاستی و ورتبرپلاستی، این مواد را به درون مهره ها وارد کرد. ماهیت و هدف هر دوی این جراحی ها یکسان می باشد و خود واژه پلاستی در لغت به معنای بهبود دهنده و به عنوان نوعی این جراحی ها جزو جراحی پلاستیک شناخته می شوند. اما این دو جراحی از چندین منظر نحوه انجام جراحی، کاربرد جراحی و عوارض و خطرات جراحی، با هم تفاوت دارند به طوری که به دلیل بهتر بودن نحوه انجام جراحی کایفوپلاستی این جراحی از خطر کمتری برخوردار بود و امکان نشت سیمان در آن کمتر است. همچنین جراحی کیفوپلاستی به دلیل عواملی دیگری نظیر بهبود ارتفاع طبیعی ستون مهره ها، و بهبودی سریع تر حال بیمار پس از جراحی نسبت به جراحی ورتبروپلاستی از مزیت بیشتری برخوردار است و همین عامل سبب شده جراحان مغز و اعصاب و ستون فقرات عموما این روش جراحی را به بیماران خود پیشنهاد دهند.
تشخیص شکستگی مهره های ستون فقرات
استخوان و مهره های ستون فقرات از قدرت و استقامت بالایی برخوردار هستند اما با این حال عواملی هستند که باعث آسیب و شکستگی هایی در این عضو نگهدارنده بدن می شوند. شکستگی ستون فقرات را می توان اینگونه تعرف کرد؛ به تکه تکه شدن و از هم پاشیدن بخش خارجی مهر ها، شکستگی ستون فقرات می گویند. شکستگی ستون فقرات از شایع ترین عارضه های ستون فقرات بوده و ممکن است در هر ناحیه از ستون فقرات رخ دهد اما مهره های کمر به دلیل متحرک بودنشان در معرض انواع آسیب ها قرار دارند. شکستگی ستون فقرات دارای انواع مختلفی است که شامل:
- شکستگی های استرسی که علت اصلی آن بر اثر پوکی استخوان می باشد.
- شکستگی فشاری به دلیل فشار بیش از حد به ستون فقرات رخ می دهد
- شکستگی در اثر وارد شدن ضربه و آسیب به ستون فقرات در حین سقوط و پرش از ارتفاع، تصادفات رانندگی و...
- فروپاشی و شکستگی مهره ها در اثر وجود یک تومور یا سرطان در نخاع و ستون فقرات
تشخیص به موقع و دقیق شکستگی مهره ها و علت آن، از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا با تشخیص دقیق پزشک قادر خواهد بود بهترین روش درمانی را برای بیمار خود برگزیند. برای تشخیص این عارضه ستون فقرات نیز از انواع روش های تصویربرداری استفاده می شود و به دلیل دقت بالایی دستگاه های تصویربرداری ام آر آی و سی تی اسکن،جراح بیشتر از این دو روش برای تشخیص شکستگی مهره های ستون فقرات استفاده می کند.
بهترین زمان جراحی کایفوپلاستی
در صورتی که شکستگی های ستون فقرات در زمان مناسب، مورد درمان و جراحی قرار نگیرد و بیمار بی اهمیت به بیماری خود باشد ؛ مهره ها به آرامی به حالت شکسته و خمیده به هم متصل می شوند و فرد دچار اختلالاتی از قبیل کوژپشتی، قوز کمر وگودی کمر خواهد شد.که این نوع اختلالات خود نیازمند یک اقدام اساسی است زیرا فردی که دچار انحراف غیر طبیعی در ستون فقرات شده در هنگام راه رفتن دچار اختلال است و اندام های حیاتی بیمار نیز تحت تاثیر قرار می گیرد. حتی در موراد شدید تر نیز مشاهده شده است که مهره شکسته شده از محل اصلی خود خارج شده و وارد نخاع می شود که این عامل فرد را در معرض ابتلا به فلج قرار می دهد. درمان اولیه عارضه شکستگی مهره های ستون فقرات استفاده از روش های غیر جراحی از قبیل، استفاده از بریس ها و کمربند های طبی،تزریق استروئید به مفصل فاست،آب درمانی، فیزیزتراپی و....می باشد. در صورتی که درد بیمار به کمک روش های غیر جراحی تسکین نیاید در این صورت پزشک روش جراحی کایفوپلاستی برای بیمار خود تجویز می کند. به همین جهت می توان گفت بهترین وقت برای جراحی کایفوپلاستی زمانی خواهد بود که وضیعت بیمار به قدری حاد و مزمن باشد که هیچ یک از روش های درمانی برای بیمار تاثیرگذار نباشد. به دلیل عوارضی احتمالی که ممکن است پس از جراحی گریبان گیر بیمار شود ، جراحی به عنوان آخرین راه درمانی برای درمان شکستگی های ستون فقرات بکار گرفته می شود.
نحوه و چگونگی انجام جراحی کایفوپلاستی
بیمار لازم است قبل از جراحی کایفوپلاستی مصرف برخی داروها نظیر داروهای ضد التهاب و رقیق کننده خون را قطع کند تا در روند بهبودی بیمار اختلالی ایجاد نکند و عوارض کمتری پس از جراحی برجای بگذارید. همچنین استعمال دخانیانت، مصرف الکل به مدت یک هفته قبل از انجام، اغلب جراحی های ستون فقرات ممنوع می باشد.جراحی کایفوپلاستی در چندین مرحله انجام می گیرد که شامل:
مرحله اول آماده سازی بیمار قبل از عمل جراحی کایفوپلاستی است. که پس از آماده شدن تمام شرایط و امکانات برای انجام جراحی بیمار به پشت دراز می کشد تا داروی بی حسی به آن تزریق شود پس از بی حس شدن بیمار ، محلی که قرار است مورد جراحی و تزریق قرار بگیرد باید به طور کامل ضدعفونی شود.
مرحله دوم ، مرحله وارد کردن سوزن به محل شکستگی است که برای انجام این اقدام لازم است جراح برش کوچکی به اندازه یک تا دو سانتی در محل عضلات ستون فقرات ایجاد کند. وارد کردن سوزن به درون مهره ها به کمک تصاویر فلوروسکوپی انجام می شود این تصاویر به جراح کمک می کند تا آسیبی به نواحی سالم مهره ها و حیاتی ترین عضو بدن یعنی نخاع وارد نشود.
مرحله سوم به منظور اصلاح ارتفاع مهره ها انجام می شود که برای انجام این کار جراح بالون خاصی را بوسیله سوزن به درون مهره ها وارد می کند پس از وارد کردن بالون به درون مهره ها، برای اینکه مهره ها به ارتفاع حقیقی و طبیعی خود برسند؛ جراح شروع به باد کردن بالون می کند.پس از انجام این عمل و تنظیم ارتفاع طبیعی مهره ها بالون خارج می شود.
مرحله چهارم جراحی کایفوپلاستی، که مهم ترین بخش جراحی شکستگی مهره ها است تزریق سیمان استخوانی به درون مهره ها است که جراح ستون فقرات ابتدا نواحی عمیقتر مهره ها را پر می کند سپس با کشیدن سوزن به ناحیه جلویی مهره ها، این نواحی نیز به طور کامل پر می شوند.
قبل از سفت شدن سیمان، سوزن از محل شکستگی خارج می شود و محل زخم نیز بوسیله چسب های مخصوص پانسمان می شود.
مدت زمان جراحی کایفوپلاستی
جراحی کایفوپلاستی به دلیل کم تهاجمی بودن، در کمترین زمان ممکن انجام می شود و مدت زمان جراحی کایفوپلاستی از لحظه ای که سوزن وارد ناحیه مورد شکسته ای قرار می گیرد تا زمانی که تزریق انجام شود و سیمان درون مهره ها سفت شود، حدود یکساعت می باشد البته این زمان به ازای هر مهره ی شکسته است و هر مهره شکسته حدود یکساعت زمان می برد تا به طور کامل تزریق و عمل سفت شدن سیمان در آن انجام شود.پس از تزریق سیمان تا زمانی که سیمان باقی مانده درون ظرف سفت نشده است بیمار حرکت داده نمی شود به گونه ای میتوان گفت سیمان باقی مانده درون ظرف، معیار مناسبی است برای تعیین مدت زمان و پایان جراحی. بعد از جراحی تزریق سیمان، بیمار بلافاصله به بخش مراقبت های ویژه انتقال داده می شود تا وضیعت بیمار به طور کامل مورد بررسی قرار بگیرد و مدت زمان بستری ماندن در بیمارستان پس از جراحی کایفوپلاستی یک الی دو روز است که پزشک پس از اطمینان پیدا کردن از حالت بیمار و برطرف شدن تمام عوارض داروی بیهوشی دستور مرخص شدن بیمار می دهد.خوشبختانه اکثر بیماران پس از جراحی شکستگی مهره ها، کمردردشان تسکین می یابد. اما طبق آمار افرادی که پس از جراحی همچنان درد دارند، کمردردشان بیش از دو روز طول نخواهد کشید و از همان روز اول پس از جراحی میتوانند راه برود و فعالیت های روزمره خود را از سر بگیرند اما توجه نمایید بیمار به مدت دو هفته پس از جراحی نیاز به مراقبت های ویژه ای (در ادامه مقاله در مورد این موضوع نیز به طور مفصل توضیح داده شده تا دوران نقاهت سریع و راحتتری را سپری کنید)دارد و در این دروان سعی نمایید از وارد کردن فشار بیش از حد به ستون فقرات و بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنند.
عوارض جراحی کایفوپلاستی
جراحی کایفوپلاستی به دلیل کوتاه بودن زمان جراحی و ایجاد برش کوچک در محل جراحی جزو جراحی های کم تهاجی شکستگی مهره ها و ستون فقرات به حساب می آید به همین جهت مزایای این جراحی نسبت به عوارض آن بسیار بیشتر است و لازم است قبل از بازگو کردن عوارض این جراحی شما را ابتدا با مزایای این جراحی آشنا نمایم. کوتاه شدن زمان بستری در بیمارستان، وارد شدن کم ترین آسیب به اجزای سالم ستون فقرات و اطراف آن ، عدم نیاز به بیهوشی عمومی، دوران نقاهت کوتاهتر پس از جراحی ، درد کمتر پس از جراحی و بسیاری موارد دیگر که جراح را ترغیب می کند از این جراحی برای درمان عارضه شما استفاده کند. و اما پس از بازگو کردن مزایای این جراحی حالا لازم میدانم شما را با عوارض محدود این جراحی آشنا کنم. میتوان اینگونه توصیف کرد که هیچ عمل جراحی وجود ندارد که بدون عوارض و خطر باشد. از شایع ترین عوارض انواع جراحی ها که جراحی کایفوپلاستی نیز از این قاعده مستثنی نیست میتوان به خطر خونریزی و لخته شدن خون در حین و پس از جراحی، عفونت و اختلالات ناشی از بی حسی و کمردرد شدید اشاره کرد البته بسته به سن بیمار، شدت بیماری و ضایعه موجود در ستون فقرات، عوارض جراحی کایفوپلاستی متفاوت می باشد.برای مثال در صورتی که شکستگی مهره های ستون فقرات به دلیل وجود تومور باشد، جراحی کایفوپلاستی از عوارض احتمالی بیشتر برخوردار است و بیمار دوران نقاهت طولانی تری را باید سپری کند.
از جمله عوارض نگران کننده که پس از وقوع آن حتما باید پزشک خود را در جریان بگذارید عبارتنداز:
- بروز تب بالای 38درجه در بیمار
- بروز تورم و قرمزی و ترشح در محل زخم
- اختلال در راه رفتن و حفظ تعادل
- بی اختیاری در ادرار و مدفوع
مراقبت های بعد از جراحی کایفوپلاستی
مراقبت پس از جراحی به اندازه خود عمل از اهمیت بالایی برخوردار است و در بهبودی سریعتر و کم شدن عوارض پس از جراحی میتواند بسیار موثر واقع شود. بهبودی کامل پس از جراحی کایفوپلاستی به مدت هشت هفته طول می کشد و برای اینکه در این دوران بیمار نتیجه بهتری از عمل خود بدست آورد ؛ نیاز به مراقبت هایی خواهد داشت که از مهم ترین مراقبت ها پس از جراحی کایفوپلاستی عبارتنداز:
-یکی از اصلی ترین مراقبتها پس از انجام انواع جراحی ها ، مراقبت ها از زخم ها است که خطر و بروز عفونت و خونریزی را تا حد زیادی کاهش می دهد. این مراقبت ها شامل، خشک نگه داشتن محل زخم و پانسمان و امتناع از خیس کردن محل زخم می باشد. پس از یکروز مجاز هستید یک دوش ساده بگیرد و حتما به این نکته توجه کنید که پس از خارج شدن از حمام محل زخم را به طور کامل خشک کنید.
-اغلب افراد پس از جراحی کایفوپلاستی دچار کمردردهای مختصری می شوند که برای مدیریت این دردها پزشک داروهای مسکن را برای مدت کوتاهی تجویز خواهد کرد. استفاده از آب فراوان در این دوران را فراموش نکنید زیرا از بروز یبوست حاصل از مصرف مسکن پیشگیری می کند.
-یکی از شایع ترین سوالاتی که هر فردی پس از جراحی ستون فقرات و جراحی کایفوپلاستی از پزشک خود می کند این است که چه زمانی میتوانم راه بروم و فعالیت های خود را آغاز کنم باید این نوید را به شما دهم که جراحی کایفوپلاستی، نگرانی بیماران را تا حد زیادی کم کرده است و بیمار به مدت 24 پس از انجام این جراحی قادر خواهد بود به آرامی راه رود و برخی فعالیت های ساده را نیز آغاز نماید. فیزیوتراپی و توانبخشی پس از جراحی شکستگی مهره های ستون فقرات کمک زیادی به این بیماران خواهد کرد.
- نشستن ، دراز کشیدن ، ایستادن و راه رفتن پس از جراحی کایفوپلاستی کاملا بلامانع است اما سعی کنید در دوران نقاهت پس از جراحی کایفوپلاستی با انجام نحوه درست تمام این حرکات از وارد آوردن فشار به ناحیه زخم و محل شکستگی که در آن تزریق انجام شده است، خودداری کنید. همچنین بالا رفتن از پله ها در صورتی که به آرامی و یکی یکی باشد اشکالی ندارد.
خطرات جراحی کایفوپلاستی
درمان شکستگی های مهره ها به بوسیله جراحی کایفوپلاستی خطرات جراحی را تا حد زیادی کاهش می دهد اما در مواردی ممکن است با خطراتی همراه باشد که شامل:
نشت سیمان استخوانی
نشت و خارج شدن سیمان استخوانی پس از جراحی کایفوپلاستی نسبت به جراحی ورتبرپلاستی بسیار محدود و به گونه می توان گفت نادر است زیرا تزریق سیمان در این جراحی با کمترین فشار ممکن و به کمک تصاویر بدست آمده از دستگاه فلوروسکوپ صورت می گیرد. اما با این حال احتمال نشت سیمان پس از این جراحی همچنان وجود دارد و در صورتی که سیمان تزریق شده پس از جراحی از محل شکستگی مهره ها خارج شود، خطرات زیادی برای بیمار به همراه دارد و سبب فشار به اعصاب نخاعی و عروق خونی شده و موجب بروز مشکلاتی از قبیل فلج نخاعی و مشکلات ریوی و انسداد شریان ها خواهد شد.
فلج شدن اندام ها
آسیب به اعصاب از شایع ترین و خطرناکترین خطرات و عوارض جراحی ستون فقرات بوده و هست؛ اما شدت و احتمال آن بسته به نوع جراحی متغییر است و بروز این خطر در جراحی کایفوپلاستی از احتمال کمتری برخوردار بوده و به دلیل کم تهاجمی بودن خطر و آسیب به اعصاب نخاع بسیار کم می باشد اما بنا به هر دلیلی این امکان وجو دارد که جراح در حین جراحی آسیبی به اعصاب وارد کند این آسیب دیدگی خود را با بی حسی و فلج در اندام ها نمایان می کند.
واکنش به سیمان استخوانی
در مورادی ممکن است پس از تزریق سیمان استخوانی ، بدن بیمار نسبت به این ماده واکنش های نشان دهد واکنش حساسیت زا در افراد مختلف متفاوت است اما در بیشتر موارد این حساسیت ها خود را با علائمی از قبیل خارش و قرمزی و بروز تورم در محل زخم نمایان می کند که در صورت مشاهده چنین نشانه هایی سریعا پزشک خود را در جریان بگذارید.
تشدید گرفتن درد پس از جراحی
بروز کمردرد و تشدید گرفتن علائم پس از جراحی کایفوپلاستی ممکن است به دلایل مختلفی همچون آسیب به اعصاب و نشست سیمان استخوانی و سفت نشدن درست سیمان رخ دهد. در صورتی که هر یک از این عوارض رخ دهد و بیمار مجددا به کمردردهای غیرقابل تحمل مبتلا شود به همین جهت به منظور تسکین درد بیمار، انجام عمل جراحی به صورت باز ضرورت می یابد تا بدین وسیله بتوان ضایعه ایجاد شده را اصلاح نمود.
